Карт имән

Авыл читендәге карт имән бик күпне күрде. Ул балаларның аның тамырлары янында уйнаганнарын, гашыйкларның аның ботаклары астында пышылдашуларын, өлкән буынның аның күләгәсендә ял итүен хәтерли. Хәзер имән сугышны гына күрә. Аның куәтле ботаклары снаряд кыйпылчыклары белән сындырылган, кабыгы пуля эзләре белән чуарланган...

Күзләре урман чикләвеге төсле бер егет – Шамил аның тамырлары янына посып ята. Ул бары сапер гына, шулай да сугышның бөтен авырлыгын үзе аша үткәрә. Күптән түгел генә трактор йөрткән куллары хәзер күгәргән тимерчыбыкларны сындыра һәм миналарны зарарсызландыра. Аның әле күптән түгел генә кояш нурлары иркәләгән йөзе корым һәм тузан белән капланган.

Кичә ул дусты Илһамны югалтты. Илһам шат күңелле, ачык йөзле, һәрвакыт ярдәм итәргә әзер егет иде. Аңардан бары тик кыйпылчыклар һәм төсе уңган кечкенә фотосурәт кенә калды. Анда үзе тоткан балыкны учына кыскан Илһам елмая...

Бүген Шамил авыл янындагы мина басуын зарарсызландырырга тиеш. Бу – бик куркыныч миссия, ләкин аңа ничек булса да бу заданиене үтәргә кирәк. Мина басуы артында – авыл, авылда – аның әнисе. Егет шулай күз алдына китерде. Чал чәчле ягымлы әнисе, аның догалары сугышта аны саклап йөртә, күңеленә җылы биреп тора иде.

Ул акрын гына кыр аша үтте. Һәр адымында йөрәк тибеше сизелә иде. Егетнең тыны кысылды, куллары калтыранды. Шамил үлем һәм дары исе аңкыган җир исен тойды. Һәр минут мәңгелек булып тоелды. Кинәт ул металл әйбергә басты. Тәненнән кайнар дулкын үтте. Егет, хәрәкәтләнергә куркып, катып калды. Мина! Шамил, игътибарын туплап, акрын гына эшли башлады, куллары төгәл һәм оста хәрәкәтләнде. Вакыт мәңгелек кебек тоелды. Бер сәгать. Ниһаять, мина зарарсызландырылды. Шамил җиргә утырды. Аның йөзе агарган, тәне, арыганлыктан, җиңелчә калтырый иде.

Егет эшен дәвам итте. Ул әнисен, туган авылын коткарырга тиеш! Алар хакына исән калырга, дошманны җиңәргә ант итте. Читтә сүзсез торган карт имән боларның барысын да күреп торды. Имән егетнең батырлыгын, сабырлыгын, Ватанын, әнисен, туган илен өзелеп яратуын күрде. Агач, бик күп гомерләрне өзгән, язмышларны җимергән, әмма кеше рухын сындыра алмаган сугыш серен дәшми-тынмый гына саклады...

Гөлшат Солтанова, Мөслим гимназиясенең педагог-китапханәчесе.

Фото – ясалма фәһем ярдәмендә эшләнде