Буыннан буынга күчкән сәләт

Яңа Усыга килгәч Наилә Демидова сигез ел клуб мөдире булып эшли, аннан китапханәгә күчә. Алабуга мәдәният-сәнгать училищесының китапханәчеләр бүлеген тәмамлаган кыз лаеклы ялга чыкач та алты ел яраткан эшеннән аерылмый.

– Әнкәем Шәмгыямал кул эшләрен бик яра­та иде. Безнең чорда кыз-җилкән әниләре, әбиләре үрнәгендә кул эшләренә өйрәнеп үсте. Яшьтәшләрем арасын­да текмәгән, бәйләмәгән кыз бик сирәк булган­дыр. Бәкәбез авылыннан Яңа Усыга килен булып төшкәч тә кул эшләрен ташламадым. Күрше әбиләрем дә бик әйбәт булды. Әллә нинди матур бәйләмнәргә өйрәттеләр. Аеруча Евдокия әбинең үгет-нәсыйхәтләре истә калган. Шулай бер буын икенчесенә белгәннәрен мирас итеп калдыра килә. Мин дә яшь буынга кул эшләренең серләрен өйрәтеп калырга тыры­шам. Авылыбызда бик күпләр бәйли, тегә, чигә, – ди Наилә апа.

Аның өе эчендә кая ка­рама – бәйләм әйберләр. Гөл чүлмәгенә кадәр “бәйләм күлмәкләр” кигән. Урындыкларда – бәйләм япмалар. Наилә апаның өстендә – үзе бәйләгән камзул, аягында – җылы башмаклар. Болардан тыш мунчала, оекбаш, пинетка­лар да бәйли ул. “Усыкай буйлары” ансамбле өчен милли күлмәк һәм алъяп­кычны да үзе теккән.

– Тормыш иптәшем Альберт белән өч ул үстердек. Аларга күп ки­ем-салымны бәйләп ки­дердем. Джемперын да, комбинезонын да, башлы­гын да... Яшь чакта үземә бәйләгән күлмәкләрне сүтеп, өр-яңадан камзул, гамажлар да бәйләгән бул­ды. Без балалар үстергәндә кибетләрдә бүгенгедәй кием муллыгы булма­гач, әйберне әрәм-шәрәм итмәдек. Күңел җылыңны салып эшләгән әйберләр үзгә һәм тәнгә ятышлы була бит ул. Элек күпләп са­рык асрадык, йонны үзем эрләдем, йомгак сатып ал­ган булмады да диярлек, – дип искә ала Наилә апа.

Наилә апа йон җепләрнең бер генә сан­тиметрын да әрәм итми. Бәйләмнән калган төрле җепләрдән эскәмиягә па­лас бәйләргә керешкән. С у к кан пал а с т а н бернәрсәсе белән дә ае­рылмый аның бу эше! Аш- мәҗлесләрдә кунаклар өчен куелган эскәмиянең буеннан буена җәеп куяр­га уйлый аны Наилә апа. Бәйләгән чәчәкләре, теле­фон, ваза астына куелган челтәрле салфеткалары да бик үзенчәлекле. Бәйләм һәм чигү үрнәкләрен Наилә апа газета-жур­наллардан ала. Санато­рийларга баргач, үзе ке­бек кул осталары белән тәҗрибә уртаклашып, яңа үрнәкләр, яңа формалар белән эшләргә өйрәнеп кайта.

– Кул эшләренә һәм җыр-моңга осталыгым Гайнекамал әбиемнән килә. Бик оста курай­чы иде ул. Әбекәй үзе ясаган курайларда уй­нап моңланган. Җыр- моң аңа кул эшләре белән шөгыльләнү өчен илһам биргән, – ди Наилә апа.