02 көндәлеге:17 юл-транспорт һәлакәте булган

Дөнья күләмендә караганда, юлда көн саен уртача 3 мең кеше (елына 1,3 миллионга якын) үлә һәм 100 меңгә якын кеше (елына 50 миллион) тән җәрәхәтләре ала. Җирлегебездә дә саннар сөендерми. Узган ел башыннан 17 юл-транспорт һәлакәте теркәлгән. Аларда 22 кеше төрле дәрәҗәдәге тән җәрәһәте алган, 3 кеше үлгән. 2017 елда механик зыян белән 245 юл-транспорт һәлакәте булган. Шуларның кайберләренә аерым тукталыйк.

Мөслимнең Пушкин урамында "Лада" белән "Киа" машинасы бәрелгәндә "Лада" дагы өч кеше дә - әтисе, әнисе һәм кызы төрле дәрәҗәдәге тән җәрәһәтләре алды. Авариянең сәбәпчесе булган "Лада" машинасы хуҗасы, каршыга килүче чит ил машинасына юл бирмәү сәбәпле, үзен дә, якыннарын да куркыныч астына куйды. Шуганка авылы кешеләренең барысына да беренче медицина ярдәме күрсәтелде.

Иске Карамалы авылында узган елның 6 августында да җәяүлене бәрдерү очрагы теркәлде. "Урал" мотоциклы белән идарә итүче 24 яшьлек егет 85 яшьлек картны бәрдереп китә. Мотоцикл теркәлмәгән, бернинди дә документлары булмый. Өстәвенә егетнең мотоцикл йөртү правасы да юк! Зыян күрүченең күкрәк читлеге һәм кулы җәрәһәтләнеп, район үзәк хастаханәсенә дәвалануга салына.

Февраль аенда шул ук авылда бер машина юлдан барган җәяүлене таптата язды. Гаепле шоферның вакыйга булган урыннан качуы зур резонанс тудырды. Аның кемлеген ачыклавы полиция хезмәткәрләренә авырлык тудырмады, билгеле. Машина тизлеген арттырып, 1958 елгы ир-атны бәрдерүче кеше Күбәк авылының 28 яшьлек егете була. Җәяүленең алкогольле эчемлек кулланган булуы да ачыклана. Уң аягының табан сөяге сынган иргә район үзәк хастаханәсендә ярдәм күрсәтелә.

Мөслим-Тат. Шуган юлында булган авариягә шоферның исереклеге сәбәпче. Беркайда да эшләмәүче Шуганка авылы кешесе, алдыннан барган машинаны узарга теләп, каршы як полосага чыга.

- Алда барган машинаны узарга чыкканда, руль артындагылар ике арада хәвефсез һәм җитәрлек ара булуына инанырга тиешләр. "ВАЗ-21093" машинасы белән идарә иткән райондашыбыз алда әйтелгәннәрне исәпкә алмый һәм каршысына килүче чит ил машинасы белән бәрелешә. Нәтиҗәдә "DAEWOO" машинасындагы шофер һәм пассажир төрле дәрәҗәдәге тән җәрәһәтләре белән район үзәк хастаханәсенә озатыла. Авария сәбәпчесе булган 34 яшьлек егетнең руль артына исерек килеш утыруы ачыкланды. Җитмәсә ОСАГО иминият полисы да булмый. Ул аңа кадәр дә, исерек хәлдә машина белән идарә иткән өчен, транспорт чарасы белән идарә итү хокукыннан мәхрүм ителгән иде", - ди ДАИ начальнигы Айнур Хәйретдинов.

Әлмәт-Мөслим юлында да шактый аварияләр булды быел. "Тойота" машинасы хуҗасы 9 май көнне, руль белән идарәне югалтып, кюветка төшеп әйләнә. Шофер үзе һәм пассажир авыр тән җәрәһәтләре белән хастаханәгә салына. Икенче көнне пассажир хастаханәдә мәңгелеккә күзләрен йома.

Хатын-кызларның күпчелеге машина белән идарә иткәндә югалып кала. Мисал өчен Банк урамында булган юл-транспорт һәлакәтенә генә тукталыйк. "14" ле машинасында йөрүче 27 яшьлек хатын-кыз каршына килүче "ЛАДА"га юл бирмичә, "маңгайга-маңгай" бәрелә. Бәхеткә, ике машина хуҗасы да җиңелчә тән җәрәһәтләре белән котыла. Рульдәге хатын-кызның авырлы булуын, руль артына көч хәл белән генә сыюын да әйтә ДАИ хезмәткәрләре. Мондый вакытта аеруча саклык таләп ителә! Ярый әле балага зыян килмәгән!

19 июнь көнне Мөслим-Яңа Усы юлында булган транспорт һәлакәтендә дә хатын-кыз гаепле. Мөслимнән Баекка барган 1966 елгы ханым руль белән идарәне югалта һәм каршы яктагы кюветка әйләнеп төшә. Каршысына машина килгән булса, бәлкем, ул исән дә калмаган булыр иде. Кабыргалары сынган, башы җәрәхәтләнгән райондашыбыз хастаханәнең хирургия бүлегенә салына.

Соңгы фаҗига юл-транспорт һәлакәтендә һәлак булучыларны искә алу көнендә булды. "Нива" машинасы, Вәрәшбаш чишмәсе янындагы юлда әйләнеп, тирән чокырга тәгәри. Авариядә ике кеше шунда ук һәлак була, берсе авыр тән җәрәһәтләре белән Яр Чаллы шәһәренең ашыгыч медицина ярдәме хастаханәсенә салына. Исән калган егетнең бүген рульдә булу-булмавы ачыклана. Киресе исбат ителгәндә, аңа ике кеше гомере өчен җавап бирергә туры киләчәк. Беренчел версиядә "Нива" машинасындагыларның барысы да алкогольле эчемлекләр кулланганлыгы әйтелгән иде. Бүгенге көндә әлеге юл-транспорт һәлакәте буенча тикшерү эше бара.

- Һәлакәтләрнең күбесе шоферларның исереклеге аркасында килеп чыга. Шоферларның игътибарсызлыгы, ашыгуы да аварияләргә сәбәпче булып тора. Һава торышы (юллардагы бозлавык, кар көртләре) аркасында килеп чыккан һәлакәтләр дә аз түгел. Шоферлар, тизлекне арттырмыйча, сак йөрсеннәр. Һәлакәткә очраган юлчыларга тап булсагыз, ярдәм итәргә тырышыгыз. Шуны онытмагыз: өйдә безне якыннарыбыз көтеп тора, - ди Айнур Хәйретдинов.

Алда әйтеп үтелгән авария сәбәпчеләре - исерек шоферларның барысы да үз җәзаларын алды. Беренче тапкыр исерек килеш тоткарланган шоферлар 1,5 елдан алып 2 елга кадәр машина йөртү таныклыгыннан мәхрүм ителделәр. Моңа өстәп аларга 30 мең сум күләмендә штраф та салынды. Вакытлары тулгач, машина йөртү таныклыгын алар кабаттан имтихан тапшырып алырга тиеш булачаклар. Эчкән өчен машина йөртү хокукыннан азат ителгән булып та, кабат шул хәлдә руль артына утыручылар да бар. Узган ел и е кабаттан алкогольле эчемлекләр кулланыпсерек килеш руль артына утырган 107 шофер тоткарланды, аларның 18е кабаттан эчеп руль артына утырган. Андыйларга беренче срок беткән көннән яңасы кабаттан өстәлә. Боларга өч елга кадәр таныклыксыз калудан тыш өстәмә җәза да билгеләнә - 200-300 мең сум күләмендә штраф яисә мәҗбүри эш яисә өч елга кадәр төрмә. Кемнеңдер һөнәре машина йөртү белән бәйле, бу инде аның өчен генә түгел, бөтен гаиләсе өчен фаҗига дигән сүз. Ләкин зур күләмдә штраф түләү дә, автомобиль йөртү таныклыгыннан коры калу да кеше гомерләрен кире кайтара алмый. Кызганыч, эчкән килеш кулына машина ачкычы алучылар саны кимеми. Юл һәлакәтләрендә йөзләрчә, меңнәрчә кешенең гомере өзелә. Яшәргә дә өлгермәгән сабыйлар да, яңа өйләнешкән парлар да, кемнәрнеңдер сөекле әти-әниләре, якыннары битарафларның, үзләренең кәефләрен генә кайгырткан бәндәләрнең корбаны булмасын иде! Исерек килеш руль артына утыручыларга тап булсагыз, андыйларны юлда очратсагыз, кичекмәстән район эчке эшләр бүлегенең дежур частенә хәбәр итегез! Сезнең бу адымыгыз кемнәрнеңдер газиз гомерләрен саклап калырга ярдәм итәр.

Лилия Шәймиева.