Тычкан сыман кимерүчеләргә каршы көрәш

Көзге салкыннар җитүгә тычкансыман кимерүчеләр урман-болыннардан иген басуларына, бакчаларга, сарайларга, ашлык складларына, базларга һәм өйләргә күчә. Билгеле әлеге кимерүчеләр һәр төрле азык-төлеккә зыян китерә, тирәлекне пычырата. Тычкан һәм күселәр кимергән яшелчә-җиләк җимешләр тиз бозыла, фураж ашлыгы исләнә.

Нәтиҗәдә аны маллар бик яратып ашамый. Белгечләр исәпләвенчә, бер тычкан елга 2 килограммга якын ашлыкны, күселәр исә 12 килограммга кадәр фуражны юкка чыгара. Тычкансыманнарның зыяны моның белән генә бетми әле. Алар кешеләрдәге һәм йорт хайваннарындагы суалчан авыруларын таратучылар, чума, себер язвасы, корсак тифы, паратиф, энцефалит, котыру, туберкулез, геморрагик бизгәк кебек йогышлы авыруларны йоктыручылар буларак та куркыныч. Авыруны китереп чыгаручы вируслар кеше организмына ризык, яра һәм җәрәхәт, ашлык һәм печән тузаны аша үтеп керергә мөмкин.

Шуңа күрә дә тычкан сыман кимерүчеләргә каршы көрәштә һәркем уяу булырга тиеш. Көрәш арсеналында төрле характердагы һәм тәэсир итү механизмындагы родентицидлар бар. Алар арасында көткән нәтиҗәне бирмәүче химик препаратлар да булуын һәм әлеге препаратларның кеше организмына һәм әйләнә-тирә мохиткә тискәре йогынтысы барын онытмаска кирәк. Авыл хуҗалыгы мәйданннарында кулланганда алар кимерүчеләрнең дошманы булган кошларга, төлке һәм башка тереклек ияләренә зыян сала.

Республикада 50 елдан артык инде биологик препарат родентицид-бактороденцид җитештерелә. Бүгенге көндә тагын бер төр биологик родентицид-денисюк кулланыла башлады. Ике төр препарат та бүрттерелгән бөртекне тере бактерияләр белән зарарлау ярдәмендә эшләнә. Әлеге бөртекләр кимерүчеләр ашаганнан соң, 5-7 көн үткәч тәэсир итә башлый. Тычканнар үлеме 9-14 көннән соң күзәтелә. Лаборатория шартларында һәм табигатьтә тычканнар белән үткәрелгән тәҗрибә шуны күрсәтте. Препаратларның биологик нәтиҗәлелеге 85-90 % тәшкил итә. Бактороденцид родентицидлары, һәм денисюк кешеләр, җәнлекләр, файдалы энтомофауна, балыклар һәм гидробионтлар өчен зыянлы түгел. Аларны куллану үсемлекләрне, туфракны, һава һәм сулыкларны пычрату куркынычын тудырмый. Шуңа күрә бактериаль препаратларны терлекчелек фермаларын, көтүлекләрне, складларны, басуларны һәм эскертләрне дератизацияләү өчен куллану кирәк.

Фото Изображение от wirestock на Freepik