Урманнар – планетаның үпкәсе

Мөслим урманчылыгы Ташъелга, Крәш. Шуран, Метрәй, Вәрәшбаш, Крас­нояр, Нарат Асты, Табын, Игенче, Атлас урманнарын­да 10100 гектар җир били. Әлеге биләмәләрдән ур­манчылар 40 кг каен орлы­гы, 3 тоннадан артык нарат күркәсе җыеп алды.

– Октябрь башында 20 гектарга якын мәйданда имән орлыкларын чәчәрбез, дип планлаштырабыз. Ур­манчылар имән чикләвеге җыю белән мәшгуль. Бүгенге көндә 5 центнер чимал җыеп өлгердек, – ди Мөслим урман­чылыгы җитәкчесе Рәфил Асылгәрәев.

Имән чикләвеген сакла­уга куеп булмый, аны шунда ук кулланылышка кертергә кирәк. Көзен җыелган имән чикләвеге утыртабыз. Ә нарат күркәләрен, каен орлыкларын киптерү өчен Минзәлә урман­чылыгына илтәбез. Анда ор­лык, махсус киптерү аппара­тында сыйфатын яхшырткан­нан соң, Яңа Усы питомнигы­на кайтарыла.

– Урманнардагы матурлык – үзе бер хозурлык! Тик имән- каеннар күкрәп үссен өчен бик күп вакыт кирәк. Үсенте агач булганчы биш ел вакыт уза! – ди Рәфил Асылгәрәев. – Урман питомниктан баш­лана. Яңа Усы урманындагы питомникта утырту өчен на­рат, тупыл, чыршы үсентеләре үстерелә. Питомник 1, 90 гек­тар мәйданны били. Орлыкны урманчылар үзләре әзерли.

Башка үсентеләрдән аер­малы буларак, каен орлыгы декабрь аенда чәчелә. Җир куенына иңдерелгән орлык өстенә пычкы чүбен җәяләр. Хәзер агачлар махсуслаш­кан “МТЗ-82” тракторы белән утыртыла. Техника белән тракторчы Илнур Вәлиев идарә итә.

Агачларны утырту белән генә эш бетми. Үсентеләрне тәрбияләргә дә кирәк. Быелгы җәй урманчылар өчен “урак өсте”нә тиң булды. Җәй коры килү сәбәпле урманнарны ян­гыннардан саклау өчен дә зур көч куелды. Урманнарны са­клау һәм аларның күләмен арттыру өчен “Урманнарны саклау” проектына да старт бирелде.

– Урман мастерының эше бик җаваплы. Урманга кон­трольлек итү дә, тәртип бозу очракларын ачыклау һәм туктату да, янгыннан са­клау да, орлык җыю, агачлар утырту, аларны тәрбияләү эше дә урман мастеры җаваплылыгында. Ташъел­га, Атлас, Вәрәшбаш урман­нарында өч мастер эшли. Ма­стерлар Мөхәмәтгали Галимов, Фәрһәт Минһаҗетдинов, Ил­нур Латыйпов, урманчы Фе­ликс Кинарский вазыйфала­рын зур төгәллек белән башка­ралар, – ди Рәфил Асылгәрәев.

Урманнарны саклау өчен 15 майдан 15 октябрьгә кадәрге чорда урманнар­да учак ягу катгый тыела. Быел, җәй коры килү сәбәпле, дүртенче класслы янгын­нар куркынычы зур булуын да билгеләп үтте урманчы­лар. Урман буйларында 53 км озынлыкта минераль полоса­лар ясалган. Шул ук вакыт­та карт агачлар киселә. Быел 50 гектар мәйданда посадка­ларда чистарту эшләре баш­карылган.

Урманнар сәламәтлек чыганагы да. Урманнар бул­ган җирдә яшәү сәламәтлек өчен аеруча файдалы, ди та­библар.

Лилия Шәймиева.