Татарстанда шәһәр читендәге күчемсез милек төзелешенә ташламалар күбрәк

Йортларга ташламалы ипотека 1 декабрьгә кадәр барлыкка киләчәк
Россия Президенты Владимир Путин Россия Федерациясе Хөкүмәтенә, Россия Банкы белән берлектә, 1 декабрьгә кадәр шәхси торак төзелеше объектларын сатып алу яки төзү өчен ташламалы ипотека (ИЖС) эшләргә кушты. Шул ук вакытта индивидуаль торак йортларның типлаштырылган (стандартлаштырылган) проектларын куллану күздә тотыла.

Әлеге йөкләмә стратегик үсеш һәм милли проектлар буенча Президент каршындагы Совет утырышында фикер алышканнан соң бирелде. Россия Банкы рәисе Эльвира Нәбиуллина мондый банк продукты кирәк, дип хәбәр итте. Әмма банкларга ипотеканы типлаштырылган проектларга бирү җиңелрәк булачак-бу аларны анализлауга чыгымнарны киметәчәк. "Банклар, гомумән алганда, эшләргә әзер. Аларга гомумән ипотека кызыклы, һәм, әлбәттә, бу яңа продукт булачак һәм алар өчен бизнесны киңәйтү", - диде ул.

РФ Вице-премьеры Марат Хөснуллин утырышта Владимир Путинга быел проектның төгәл старт алачагын хәбәр итте. Аның фикеренчә, ул ике өлештән тора. Беренчесе-профессиональ төзүчеләр тарафыннан индивидуаль торак төзелеше, аны типлаштыруы һәм кредитларны, кредитларны кире кайтару буенча җаваплылыгы булган.

Марат Хөснуллин Владимир Путинга быел проект төгәл эшли башлаячак 
Сорауларның икенче блогы үз акчаларына халык тарафыннан торак төзү белән бәйле. «Бүген бу механизм булмау сәбәпле, ул кыйммәтле кулланучы кредит ала, төзи башлый һәм аннары ипотеканы ул төзегәннән соң гына рәсмиләштерә. Ничек безгә табарга урта продукт шундый?» - дип фикер йөртә вице-премьер.

Аның сүзләренә караганда, барлык мәсьәләләр дә банклар һәм тиешле ведомстволар белән эшләнәчәк. «Ел ахырына кадәр без Бу продуктны эшләтеп җибәрергә тиеш, шуннан башка бездә үсеш юк. Ә инде массалы – без хәзер төбәкләр белән участокларны һәм механизмнарны киметәбез, Владимир Владимирович. Бу безнең төп бурыч», - дип билгеләп үтте ул.

Нинди ташламалы программалар гамәлдә
Татарстанда ташламалы ставка буенча торак сатып алуга берничә программа гамәлдә. Төп бурыч-7% торак сатып алу. Кредит суммасы-3 млн.сумга кадәр. Беренчел взнос 15% тан да ким булмаска тиеш.

Төп дәүләт программасы-7% торак сатып алуга-бары тик яңа төзелешләргә генә кагыла
Дәүләт программасы бик кирәкле булды. РФ Торак кодексы мәгълүматларына караганда, 5 августка Татарстанда ташламалы ипотека буенча торак алу өчен 35 мең гариза хупланган, 47,8 млрд.сумлык 17,3 мең кредит бирелгән. Шунысын да билгеләп үтәргә кирәк, программаның гамәлдә булуы бары тик яңа төзелешләргә генә кагыла.

Авыл ипотекасы да үз нәтиҗәлелеген күрсәтте. 10% тан башлап беренчел кертем булганда, еллык 3% ставкасы белән 3 млн. сумга кадәр кредит алырга мөмкин. Акчаны төзелешкә, яңа төзелештәге фатирга, әзер яки төзелеп бетмәгән шәхси йортка җибәрергә мөмкин. Күчемсез милекне 30 меңнән артык кеше яши торган торак пунктта сатып алырга мөмкин. Йортны эре шәһәр эчендә сатып алып булмый.

Экспертлар сүзләренә караганда, программа ИЖС төзелеше өчен бик кызыклы, әмма аның буенча лимитлар чикләнгән һәм бик тиз сайлап алына.

Россельхозбанкта - «авыл ипотекасы» программасының терәк банкында аннан барлыгы 2,3 меңнән артык татарстан гаиләсе файдаланган, дип билгеләп үтәләр. Тулаем алганда, алар 5,2 млрд. сумлык кредит алган, шул исәптән 2021 елда – 1,6 млрд.сум. Мондый программа буенча ипотека кредитының уртача чегы 2,2 млн сум тәшкил итә.

Авыл ипотекасы да үз нәтиҗәлелеген күрсәтте / Фото: «Татар-информ»МА
Гаризаларның яртысыннан артыгы – 45% ы – торак йортлар сатып алуга, 39% ы-сату – алу килешүләре буенча, 15% ы өлешләп катнашу килешүләре буенча фатир сатып алуга бирелә.

"Клиентлар кече торак пунктларда (халык саны 5 мең кешегә кадәр) торак сатып алуны өстен күрә, бу сегментка гаризаларның зур өлеше – 37% ы туры килә, район үзәкләрендә (халык саны 5-10 мең кеше) – гаризаларның 33% ы туры килә. Клиентларның 20% - ы 10нан 20 мең кешегә кадәр һәм 11% – 20дән 30 мең кешегә кадәр торак пунктларда торак сатып ала«,-дип хәбәр иттеләр» Татар-информ " МА матбугат хезмәтендә.

Моннан тыш, Татарстанда гаилә ипотека программасы эшли. Анда 2018-2022 елларда бала туган яки туган гаиләләр, шулай ук 2022 елның 31 декабреннән дә соңга калмыйча туган инвалид балалар тәрбияләүче гаиләләр катнаша ала. Программа буенча беренчел базарда фатир яки җир булган йорт сатып алырга мөмкин. Торак сатучы компания-төзүче яки Подрядчы булырга тиеш. Кредит суммасы-торак бәясенең 20% ын беренчел керткәндә еллык 6% ставкасы буенча 6 млн.га кадәр.

2018-2022 елларда туган яки туган гаиләләр гаилә ипотекасында катнаша ала / Фото: Михаил Захаров
Оборона министрлыгы кураторлык иткән хәрби хезмәткәрләр өчен программа да эшли, ул максатчан займ бүлеп бирүне, шулай ук яшь гаиләләр һәм күп балалы гаиләләр өчен программаларны күздә тота.

Татарстанлыларның ипотека буенча бурычлары 300 млрд. сумга җиткән
Ташламалы программалар торак базары үсешенә һәм ипотека кредиты бирүгә зур йогынты ясады. Россия Банкы мәгълүматларына караганда, 1 июльгә татарстанлыларның ипотека портфеле 310,4 млрд.сум тәшкил иткән һәм бер ел эчендә өчтән бер өлешкә арткан. Ипотека буенча бурыч күләме буенча республика Россиядә Мәскәү, Мәскәү өлкәсе, Санкт-Петербург, Төмән, Свердловск өлкәләре һәм Краснодар краеннан кала җиденче урында тора. Шул ук вакытта Татарстан заемчылары ипотека буенча йөкләмәләргә дисциплиналы хезмәт күрсәтә – 1 июльгә кичектерелгән бурыч өлеше ипотека портфеленең гомуми күләменнән 0,5% тан кимрәк (тулаем Россия буенча – 0,7% ка якын) тәшкил иткән.

Татарстанда беренче яртыеллыкта ипотека буенча үсеш темплары ике төрле саннар тәшкил итә: беренче яртыеллыкта ипотека кредитлары саны узган елның шул ук чоры белән чагыштырганда 38% ка арткан – 32,6 мең сумга кадәр кредит бирү күләме 1,6 тапкыр – 79,9 млрд сумга кадәр арткан. Июнь аенда Татарстанда Ипотека буенча уртача ставка, Үзәк Банк мәгълүматлары буенча, 7,02% тәшкил иткән.

Катнашучылар 60% тан артык торак төзиләр
Татарстанның Төзелеш, архитектура һәм торак-коммуналь хуҗалык министрлыгында «Татар-информ» мәгълүмат агентлыгына хәбәр итүләренчә, 2020 елда республикада гомуми мәйданы 1,453 млн кв.метр булган 10 680 шәхси торак йорт файдалануга тапшырылган. Агымдагы елга 1,1 млн. кв. метр мәйданлы 8330 йорт төзүне күздә тота.

Татарстанстат мәгълүматларына караганда, республикада яшәүчеләр беренче яртыеллыкта гомуми мәйданы 861,7 мең кв.метр булган 6379 индивидуаль торак йорт төзегән – бу республикада тапшырылган торакның гомуми мәйданының 63,4% ын тәшкил итә. Бер шәхси торак йортның уртача мәйданы 135,1 кв. метр тәшкил иткән.

Бер шәхси торак йортның уртача мәйданы-135,1 кв. метр / Фото: Владимир Васильев
Узган елның шул ук чоры белән чагыштырганда төзелгән йортларның саны 8,6% ка арткан, ә бер йортның уртача мәйданы 1,4 кв.метрга кимегән.

Татарстанлыларның шәһәр читендәге күчемсез милек белән кызыксынуын Росреестр раслый. Беренче яртыеллыкта татарстанлылар җир кишәрлекләренә хокукны 110 мең тапкыр рәсмиләштергән-бер ел элек белән чагыштырганда 40% ка күбрәк. «Әгәр элеккеге елларда республика халкында фатирларга ихтыяҗ зур булса, агымдагы елда җир участоклары да популяр түгел. Агымдагы елның 6 аенда якынча бер үк күләмдә һәм башка объектлар – 63 мең җир участогы һәм 64 мең фатир сатылган. Шулай ук без күреп алдык, ничек бер айдан аенда ихтыяҗ арта индивидуаль торак йортларга. Быел шундый 3,6 меңнән артык объект сату-алу предметы булды", - дип билгеләп үтә Татарстан Республикасы буенча Росреестр идарәсе җитәкчесе урынбасары Лилия Борһанова.

Бу яртыеллыкның үзенчәлеге шунда: татарстанлылар ипотекага җир участокларын ешрак ала башлады – быел 16 меңнән артык килешү теркәлгән, узган елның шул ук чоры белән чагыштырганда үсеш – 30% ка.

Шәһәр читендәге торакка бәяләр ташламалар һәм башка артачак
«Ташламалы ипотеканы шәһәр читендәге торакка тарату-уңай карар»,-диде «Татар-информ» МА Татарстан риелторлар гильдиясе президенты Андрей Савельев.

Аның фикеренчә, сүз ташламалы ипотеканы ИЖС йортларына күчерү турында бара. Шул ук вакытта, аның сүзләренә караганда, Татарстанда авыл ипотекасы бик нәтиҗәле эшли.

«ИЖСНЫҢ төп массасы Казанда түгел, районнарда сатып алына. Татарстанда, башка төбәкләрдән аермалы буларак, авыл ипотекасы буенча лимитларны, өстәмә финанслау булганда да, бик тиз сайлап алалар. Икенче яктан, безнең шәһәрдә ИЖС бар, мәсәлән, Казан чатында зур район – Салмачы бистәсе. Анда яңа программа бик кирәк булачак", - дип саный Савельев.

Шәһәр читендәге күчемсез милекнең бер квадрат метрының уртача бәясе якынча 50-60 мең сум тәшкил итә / Фото: Салават Камалетдинов
Ул билгеләп үткәнчә, хәзерге вакытта ипотека буенча ставкалар торак милекчеләре ширкәтләре өчен 8-9% тәшкил итә. Ташламалы ипотека шартлары 7% ставкасы белән таралган очракта, программа базар өчен кызыклы корал булачак.

Яңа ташламалы ипотека торак бәясе йогынты ясарга мөмкин. "Һәрхәлдә, Казан читендә хәзер шәһәр читендәге күчемсез милек бәяләп бетергесез. Шәһәр читендәге күчемсез милекнең бер квадрат метрының уртача бәясе якынча 50-60 мең сум, Яңа төзелештәге фатирларның бәясе 110 мең сум тәшкил итә. Икеләтә түбәнрәк. Күп кенә төбәкләрдә кире хәл-шәһәр читендәге йорт фатирдан кыйммәтрәк тора. Бездә хәзер фатир йорттан кыйммәтрәк тора, һәм теләк булса, казан янында урнашкан ике, өч бүлмәле фатирны тыныч кына алыштырырга була. Бу аерма, әлбәттә, булачак кимиячәк һәм шәһәр читендәге күчемсез милек үсәчәк бәясе. Ташламалы ипотекага карамастан, барыбер бәядә үсәчәк. Ипотека бәяләрне бераз кысрыклап чыгарачак", - дип саный эксперт.
https://www.tatar-inform.ru/news/bolse-lgot-stroitelstvo-zagorodnoi-nedvizimosti-podogreyut-novoi-ipotekoi-5832461