Сәламәт яшәү рәвеше алып барыйк

Сәламәт яшәү – саулыгыңны саклауга, ныгы­туга юнәлтелгән һәм бернин­ди кушу һәм боеруны көтмичә, үзеннән-үзе башкарыла тор­ган, күнегелгән яшәү рәвеше ул.

Сәламәт яшәү рәвешен түбәндәге өлешләргә бүлеп ка­рарга мөмкин:

– дөрес туклану;

– хәрәкәт активлыгы;

– чыныгу;

– көндәлек режимны са­клау;

– гигиена кагыйдәләрен үтәү;

– зарарлы гадәтләрдән баш тарту.

Яшьтән үк чыныгып, спорт белән шөгыльләнеп үскән кеше тормыш авырлыкларына да каршы тора ала. Сәламәтлек, чыдамлылык һәм энергия за­пасы стрессларга һәм тормыш­тагы катлаулы ситуацияләргә каршы торырга ярдәм итә.

Дөрес туклану – сәламәт яшәү рәвешенең бер шарты, дидек. Көндәлек режимда ту­клану тәртибе үзгәрергә тиеш түгел. Бигрәк тә балаларны­кы. Бала көнгә дүрт тапкыр 3-4 сәгать саен ашарга тиеш. Иртәнге сәгатьләр – орга­низмны тукландыру өчен иң төп вакыт. Иртәнге ашта бала көнлек калориянең ярты­сын алырга тиеш. Организм­ны кирәкле азык-төлек белән тәэмин итү өчен туклану төрле булырга тиеш. Көнлек энер­гия чыгымнарын тулыланды­ру өчен аксым, май, углевод һәм витаминнарга бай ризы­клар ашау мөһим. Тиешенчә эшкәртелгән, юылган һәм кул­лану вакыты чыкмаган ризы­клар гына ашарга.

Сер түгел, соңгы вакыт­та балаларыбыз, кириеш­ки, чипсы кебек сыйфатсыз, сәламәтлек өчен зыянлы ри­зыклар, газлы эчемлекләргә өстенлек бирә. Болар исә бала организмының авыруларга каршы торучанлыгын киметә, ашкайнату органнарының эшчәнлеген боза. Сыйфатсыз, зыянлы продуктлар белән ту­клану төрле чирләр китереп чыгара. Шуңа күрә әти-әниләр балаларының дөрес туклануы­на әһәмият бирергә тиеш.

Хәрәкәт активлыгы­на ирешү өчен физик күнегүләр белән шөгыльләнү, организмыңны чыныктыру, за­рядка ясау мөһимлеген оныт­маска кирәк. Смартфон, ком­пьютер, телевизорга мөкиббән киткән бүгенге балалар өчен бигрәк тә. Иртән йокыдан тору белән зарядка ясауны гадәткә кертергә кирәк. Физкульту­ра белән шөгыльләнү, спорт, хореография түгәрәкләренә йөрү дә сәламәтлек өчен фай­дага гына. Сәламәт булу өчен балаларны саф һавада күбрәк йөртергә кирәк. Организмны чыныктыру өчен балаларны салкынча су белән коендыру­дан, яланаяк йөртүдән курык­магыз, йөгерү-шаярудан тый­магыз. Сәламәт яшәү рәвешен пропагандалаучы чараларда гаилә белән бергәләп катнашу да мөһим роль уйный.

Көндәлек режимны саклау, шәхси гигиена таләпләрен үтәү, физзарядка ясау, саф һавада йөрү, дөрес туклану – болар барысы да сәламәтлек нигезе. Ләкин еш кына сәламәт булу өчен бу шартларның ба­рысын да үтәү җитмәскә дә мөмкин. Тән сәламәтлеге белән бергә күңелеңнең дә тыныч булуы кирәк. Нерв система­сы какшаган баланың физик сәламәтлеге нык була алмый. Ә физик сәламәтлекнең нигезе – нерв системасының ныклы­гы ул. Балаларыбызга үзебез дә яхшы үрнәк күрсәтик, алар­ны сәламәт яшәү рәвешенә кечкенәдән өйрәтик.

Светлана Дәүләтбирдина, район үзәк хастаханәсенең гомуми практика табибы.