Белгеч киңәшләре

«Россельхозцентр» ФДБУнең Татарстан Республикасы филиалы җитәкчесе урынбасары Любовь ЗАНИНА җәйнең соңгы аенда үтәлергә тиешле бакчадагы һәм бакчадагы иң мөһим һәм кичектергесез эшләр турында сөйли. Шулай итеп, бакчачыларга һәм бакчачыларга файдалы булачак белгеч киңәшләре. Август аенда аларны төрле эш көтә: уңыш җыю да, яшелчә культураларын кабат утырту да, туфракны савыктыру да, чүп үләннәренә, көндезге һәм төнге күбәләкләргә каршы көрәш тә, түтәлләргә су сибү дә.

Август аенда алма, груша, алычи, облепихи һәм соңгы чия сортлары өлгереп килә. Миләш өлгерә, карлыган һәм крыжовник җимеш бирә. Әйдәгез, алмаларга һәм грушам перезревать. Сайларга урып-җыю өчен коры көн. Шунда ук отбраковывайте барлык черегән һәм поврежденные җиләк-җимеш. Кыяр һәм помидорны 2-3 көн саен җыеп алыгыз. Иртә бәрәңге казыгыз һәм аны кояшта яхшылап киптерегез.

Августның беренче декадасында яшелчә, яшел тәмләткечләр, төсле кәбестә, брокколи кәбестә, татлы борыч фасольләре төп уңыш җыялар. Гадәттә, кабаклар 20-25 см озынлыкка җиткәндә, баклажаннар бораулагач, түтәлләрдән җыеп алырга кирәк. Моның белән соңга калсаң, яшелчә күгәргән һәм ачы җимешкә әверелә.

Быел уңышны җыеп алу өчен августта нәрсә утыртырга?

Рәдис. Бу культура ярата кыска дөньяга көн, шуңа күрә август - иң вакыт өчен кабат утырту редис. Айның беренче атнасы эссе булса, утыртуны ай уртасына кадәр кичектерегез.

Яшеллек. Салат, укроп, петрушка, прәннек үләннәр – бу бөтен яшеллекне җәйге айларда бушаган түтәлләргә утыртырга мөмкин.

Сирәк һәм Шалкан. Бу крестоцветных гаилә вәкилләре дә соң чәчәргә ярдәм итә. Бигрәк тә әгәр сез тамыразыкны саклауга салырга җыенасыз икән, июль азагы һәм август башы – чәчү өчен иң яхшы вакыт.

Борчак. Тиз өлгерешле сортларга өстенлек бирегез, алар инде ай ярымнан соң ук уңыш китерәчәкләр. Чәчүлекләрне мөмкин кадәр озаграк файдаланыр өчен һәр 10 көн саен үткәрергә мөмкин.

Пекин кәбестәсе. Идеальное вакытта утырту өчен бу культураны май түгел, хәтта июнь, ә июль яки август.

Башка культуралар утыртмаска теләмәгән очракта, бушаган урынга туфракны пар астында калдырырга мөмкин. Мөмкин булганча, мондый туфракны чүп үләннәреннән арындырырга кирәк.

Август-туфракны савыктырырга вакыт

Август аенда туфракны савыктыру буенча чаралар үткәрергә кирәк. Моның өчен сидераль культуралар: горчица, арыш, люцерна һ.б. чәчү зарур. Бу бигрәк тә балчык туфрак өчен файдалы булачак. Комлы туфракка килгәндә, сидератлар, киресенчә, аны тамыр системасы белән ныгытачак. Туфракны юудан һәм йомшартудан яклауны үсемлекләрнең яфраклары һәм сабаклары тәэмин итәчәк, алар исә җирне яру һәм киптерүгә юл куймаячак. Сидераль үсемлекләрнең яшәү вакыты ахырына якынлашуга, алар аксым, азот, крахмал һәм башка файдалы матдәләр алмашына.

Ни өчен чүп үләннәренә карап, алардан котылырга кирәк?

Бакча һәм бакча яны участокларында чүп үләннәренең күп төрлелеге үсә, шуңа күрә алар белән даими рәвештә көзгә кадәр көрәшергә кирәк. Агротехник алымнар: йомшарту, туфракны яссыз эшкәртү, чүп үләннәрен казып алу һәм бетерү, тамыр системасы белән бергә. Чүп үләннәреннән арыныр алдыннан үсемлекләрне карарга кирәк, чөнки алар дачникка туфрак торышы турында мәгълүмат бирә. Әйтик, органик ашлама Аккош янында кирәк. Югары дымлылык турында сөйли осока, хвощ кыр, лютик получий. Күп күләмдә койрык һәм Ромашка булган очракта, кырларга известьлау үткәрергә туры киләчәк,чөнки әче туфрак.

Чүп үләннәре белән аларны тутырганнан соң ничек эшләргә? Күпчелек бакчачылар белә

ике ысулын: уничтожение яки эшкәртү бу компостной куче. Әмма өченче юл да бар, күпкә гадирәк – вырванную үләнне урында калдыру. Мондый яшел каплау түтәлләргә артык уттан өстәмә яклануны тәэмин итәчәк һәм туфракның чрезмерное кибеп баруын булдырмый калачак. Вакытлар узу белән калдыклар бик яхшы ашламага әверелгән.

Зарарлы чебен һәм күбәләкләргә каршы ничек көрәшергә?

Август башында икенче ел яшелчә чебеннәре һәм кәбестә корткычлары була. Чебенне йомырка үсемлеге белән янәшә туфракның өслегенә салалар, аннан личинкалар барлыкка килә. Алар тамыразыкка яки сабакларга чумалар, аннан соң аларда йөриләр, бу исә үсемлекләрнең һәлак булуына яки уңыш югалтуга китерә. Көндезге күбәләкләрнең йомырка салулары (кәбестә яки кәбестә, кәбестә, шалкан аклы) яхшы күренә, алар сары яки кызгылт сары төстә, аларны кулдан юкка чыгарырга кирәк.

Ә менә төнге күбәләкләр (кәбестә тозы, суган тозы) бер йомырка сала һәм аларны күрү җиңел түгел. Совкалар (кәбестә, бакча һ.б.) – шулай ук төнге күбәләкләр. Беренче тапкыр алар май аенда очалар, икенчесе – августта. Беренче җәй вакытында ана бозаулар, нигездә, чүп үләннәренә, ә менә икенчесендә кәбестәгә һәм башка культураларга салалар. Совокка каршы иң нәтиҗәле чара - аларны чүп үләннәре, томатлар, бәрәңге сабагы, Пижма, идән исе белән дезориентацияләү. Участокта энтомофаглар-файдалы бөҗәкләр чыгару да уңышны корткычлардан коткара. Трихограмманы җәй чорында күбәләкләр, габробракон чыгаралар-казлар яфрак сиптерә торган корткычлар барлыкка килгән чорда.

Җиләк-җимеш агачларын тукландырырга вакыт

Бакчада бу вакытта (август аенда) җиләк-җимеш агачлары киләсе ел уңышына нигез салалар. Аларны фосфор һәм калий белән тукландырырга иң вакыт.

Август азагы-сентябрь башында куаклар һәм агачлар: җиләк җиләге, сирень, можжжевельник, чия, кызыл карлыган, Шелковица утыртырга мөмкин.

Август-җиләк утырту өчен иң яхшы ай

Яшь мыеклар бу вакытка формалашып өлгерә инде, аларны әзерләнгән түтәлләргә утырту җиңел. Җиләкне 3-4 ел саен яңа урынга күчереп утыртырга кирәк. Сайланган урынга перегной, компост һәм торф кертә. Барысын да яхшылап тигезләргә һәм дөрес итеп су сибәргә. Җиде көннән соң утыртуга керешергә мөмкин. Бу вакытка органик ашламалар җирне барлык кирәкле элементлар белән туендырачак. Розеткаларны көрәк белән сак казып алалар. Һәр ай саен бер розетка гына утыртыла, чөнки куаклар үсеш өчен урын җитәргә тиеш.

Август аенда нинди культураларга су сибү кирәк?

Август аенда, корылык булмаса, барлык яшелчә культураларына, кыяр, кәбестә, кишер, чөгендердән һ.б. соң урып-җыю вакытыннан тыш, су сибү тәмамлана. Бигрәк тә кишер түтәлләрендәге туфракның дымлылыгын игътибар белән күзәтергә кирәк. Дым җитмәү һәм даими булмаган су сибү вакытында, тамыразык ярылып, уродливая формасын сатып алачаклар.

Агачларга су сибү акрынлап кими, әмма туктамагыз, әгәр һава торышы эссе һәм коры тора. Җиләк-җимеш куаклары дымга мохтаҗ, чөнки аларда киләсе ел уңышы өчен чәчәк бөреләре формалаша.

Занин мәхәббәте,

«Россельхозцентр» ФДБУнең Татарстан Республикасы филиалы җитәкчесе урынбасары.

(843) 277-88-80.