“Тормышыбызны ямьләп яшик”

Михайловка авыл җирлегенә ике авыл керә: Михайловкада 217 хуҗалык исәпләнә, Элемтәдә – 63. Буш ихаталарның саны 38гә ти­гез. Михайловкада пропискада 481 кеше тора, Элемтәдә – 124 кеше. Быел җирлектә бер бала туган, 12 кеше үлгән. Мәктәпкәчә яшьтәге балалар саны исәптә – 40, укучы­лар – 97.

– Пропискада торучыларның йөздән артыгы җирлектә яшәмәү, буш ихаталар булу салым җыюда, җирлекне төзекләндерүдә, башка эшләрдә кыен­лыклар тудыра, – дип билгеләп үтте авыл җирлеге башлыгы Роберт Исла­мов.

Үзара салым тулысынча җыелып беткән. Шуның бәрабәренә җирлектә уңай үзгәрешләр барлыкка килгән.

Җирлектә юллар яхшы хәлдә. 10 километр озынлыктагы юлларның 1,6 километрына асфальт түшәлгән, кал­ганы гравий белән капланган. Быел асфальт юлны ремонтлауга 597 мең сум сарыф ителгән. Су белән тәэмин итүдә проблемалар булмаган. Су чыга­наклары караулы. Урам яктырткычла­рына хезмәт күрсәтүче подрядчы юк, әмма мәсьәлә хәл ителә, ди җирлек башлыгы.

Җирлектә “Намус” агрофирма­сы, өч шәхси эшмәкәр, ике крестьян- фермер хуҗалыгы, бер пекарня үз эшчәнлеген җәелдергән. Җирлектә хезмәт куйган 65 кешенең күпчелеге бюджет өлкәсендә эшли. Март аен­да эшчәнлеген башлаган Рафа­эль Гыймаевның крестьян-фермер хуҗалыгында 28 кеше үзенә эш тап­кан. Калганнар сезонлы эштә яисә рай­оннан читтә эшлиләр.

“Намус” агрофирмасы вәкиле җыенда катнашучыларның пай өчен түләү турындагы сорауларына җавап бирде.

Михайловка авыл җирлеге – иң аз сыер асраучылар җирлеге, дигән фикер туа. Биредә аларның саны ни­бары 31не тәшкил итә. Җирлек баш­лыгы моның сәбәбен мал асрауның нәтиҗәлелеге аз булу, халыкның кар­таюы, көтүче булмау белән аңлатты. Мөгезле эре терлекләр саны – 146. 34 баш дуңгыз, 54 кәҗә исәпләнә.

– Төрле дәүләт программалары ту­рында аңлатып торабыз. Әмма, кызга­нычка каршы, халыкның бу юнәлештә активлыгы бик түбән, – ди авыл җирлеге башлыгы.

Михайловка авыл җирлегендә урта мәктәп, балалар бакчасы, по­чта бүлекчәсе, фельдшер-акушерлык пункты, мәдәният йорты, китапханә эшләп килә. Шулардан мәктәп – иң зур коллективлы оешма. Биредә уку­чы 111 баланың 62се – михайловка­лылар. 31 укучы Ташлыярдан килеп белем ала. Кадрлар җитәрлек: бары­сы 24 педагог эшли, шуларның 13е Михайловкада яши, биш укытучы – Мөслимнән, дүртесе Ташлыярдан йөреп эшли. Балалар бакчасында 21 сабый тәрбияләнә, аларга алты кеше хезмәт күрсәтә.

Фельдшер-акушерлык пунктында, фельдшер белән шәфкать туташыннан кала, яхшы даны район чикләрен дә узган теш табибы да бар.

Мәдәният йорты каршында озак еллар эшләп килүче “Рябинушка” ха­лык фольклор ансамбленең даны да еракларга таралган. Быел әлеге кол­лектив 35 еллыгын бәйрәм итә һәм бу датаны зур концерт белән билгеләп үтәргә җыена. Мәдәният йортын­дагы тугыз берләшмәдә 97 кеше шөгыльләнә. Лаеклы ялдагылар да активлыклары белән аерылып тора. Пенсионерлар спартакиадасында ату буенча ярышта Дилия Хөсниева – бе­ренче урын, өстәл теннисында Марат Вәлиев икенче урынны яулаган.

Үзара салым акчасына юллар, урам утлары карала, су белән тәэмин итү башкарыла. Җир кишәрлекләрен рәсмиләштерү, Сабантуй паркын төзекләндерү, янгын сүндерү маши­насын тоту кебек эшләр дә үзара са­лым средстволары хисабына барган. Алдагы чорга яңа мемориалда кой­ма кою, мәктәп янында машина кую урыны булдыру, агач кисү һәм башка эшләр планлаштырылган.

Роберт Исламов тагын бер кат көнкүреш калдыкларын һәм зиратта җыелган чүпне түгү тәртибен аңлатты, су куллану һәм су өчен түләүгә туктал­ды, гаилә паркы турында фикерләре белән уртаклашты.

– Һәрберебез башкарган яхшы эш ул – авыл үсешенә өлеш кертү, тор­мышыбызны ямьләү һәм уңайлы итү, – диде авыл җирлеге башлы­гы Роберт Исламов һәм эшендә тая­ныч булган мәктәп, балалар бакча­сы, сәламәтлек саклау һәм мәдәният хезмәткәрләренә, авыл хуҗалыгы формированиеләре җитәкчеләренә һәм коллективларына, авыл халкына рәхмәтен җиткерде.

Михайловка авыл җирлеге җыенында район башлыгы урынба­сары Азат Әхмәтҗанов катнашты.

Тойгелде авыл җирлегендәге 4 авылда 1028 кеше яши. Шулардан 351е – пенсионерлар, укучылар – 108, мәктәпкәчә яшьтәге балалар – 39, сту­дентлар – 45, эш яшендәгеләр – 507 кеше. Җирлектә 3 бала туган, 9 кеше үлгән.

Башка җирлекләрдән аермалы бу­ларак, биредә салымның һәр төре арт­тырып үтәлгән. Халык ихата-йорт­ларын, каралты-кураларын төзек тота, Илдар Садыйков, Аяз Вәлиев гаиләләре яңа йорт салып чыккан.

Су челтәре узган елларда Таш­лыяр авылында яңартылган булса, Тойгелделдә “Чиста су” республика программасы нигезендә 2019-2020 елларда эшләнгән. 2020 елда үзара салым акчасына башняга заманча электр насосы куелган. Атлас авы­лында су линиясен яңарту планлаш­тырыла.

Авыл җирлегендәге 494 шәхси хуҗалыкта 530 баш мөгезле эре тер­лек бар. Шуларның 280е – сыерлар. 220 сарык, 60 кәҗә, 39 ат, 326 баш умарта исәпләнә.

2016 елдан Ташлыяр басуларын­да “Намус” агрофирмасы эшли. Әлеге хуҗалыкта 15 ир-егет механизатор һәм шофер булып хезмәт куя. 2020 елда “Август-Мөслим” агрофирмасы эшли башлагач, күп кенә эш урын­нары булдырылган. Җирлектә кош ите җитештерүчеләр дә шактый. Шу­лай ук мөгезле эре терлек үрчетү белән шөгыльләнүчеләр, күпләп сыер асраучы гаиләләр бар. Шәхси хуҗалыклардан сөт җыю яхшы оеш­тырылган. Сөт саткан өчен халык­ка барлыгы 6 млн 340 мең 269 сум түләнгән. Сөтне Фаит Шәймурзин җитәкчелегендәге “Фаиза” авыл хуҗалыгы кооперативы җыя. Иң күп эш урыннары бирүче дә, җирлеккә иң күп ярдәм итүче иганәчеләрнең бер­се дә ул. Төзелеш белән шөгыльләнүче “Рива” җәмгыяте җирлектәге эшләрдә авыр техника белән ярдәм күрсәтә. Иң беренчеләрдән булып үз эшен баш­лаган йорт җиһазлары җитештерүче Сәел Каюмовны да билгеләп үтте Той­гелде авыл җирлеге башлыгы Дамир Минһаҗев. Шәхси эшмәкәрләр Илнур Әхмәтҗанов, Сәел Каюмовның сәүдә нокталары да эшли.

– Яңа эш башларга теләүчеләр дә бар. Без аларга дәүләт программала­рын аңлатабыз, документлар туты­рырга ярдәм итәбез, – ди җирлек баш­лыгы.

Эшмәкәрләр 80ләп кешегә эш уры­ны биргән, сезон вакытында икеләтә күбрәк кеше эшле була.

Мәктәпләрдә 33 бала белем ала. Тойгелде балалар бакчасында – 18 сабый, Ташлыяр бакчасында 7 бала тәрбияләнә. Халыкка өч фельдшер- акушерлык пункты медицина хезмәте күрсәтә. Ике мәдәният йорты, ике китапхәнә эшли. Җирлектә дүрт мәчет бар иде. Тойгелде авылында халык тырышлыгы белән тагын бер мәчет төзелгән.

– Зиратларда чистарту, карт агач­ларны кисү эшләре башкарылды. Үзара салым акчасына материаллар алып коймаларын профнастил белән әйләндердек. Эшлисе эшләребез дә күп әле. Иске зиратны да әйләндереп бетерергә дигән планнарыбыз бар, – диде Дамир Минһаҗев һәм халыкның һәр төрле проблеманы чишүдә бик ак­тив булуын ассызыклады.

2021 елда 450 мең сум күләмендә үзара салым акчасы җыелган, дәүләт өстәмәсе белән ул 1 млн 800 мең сум тәшкил иткән. Бу средстволарга Таш­лыяр авылында иске мәктәп, мәдәният йорты, балалар бакчасы коймалары профнастилга алыштырылып, кап­калар ясалган, иске зират коймасы профнастил белән тотылган, Таш­лыяр һәм Тойгелдедә зират йортла­ры яңартылган, шушы авылларда хуҗасыз йортларга профнастилдан койма коелган. Шулай ук Тойгелде авылында иске һәм яңа мәчет, элекке­ге интернат-мәктәп ихаталары проф­настил белән әйләндерелгән. Тойгел­де һәм Ташлыярда Сабантуй будкала­ры яңартылган.

Тойгелде авылында су башняларының будкаларын ремонт­лаганнар, су башнясына яңа насос куй­ганнар, җир астындагы торбаларны һәм кабельләрне алыштырганнар һәм башка бик күп төрле эш башкарганнар.

Быелга үзара салымны 18 яше тул­ган һәркемнән – 700 сум, беренче- икенче төркем инвалидлар, Әфган, Чечня сугышында катнашучылар, көндезге бүлектә укучылардан 350 сум күләмендә җыярга дип килешкәнннәр. Атлас авылы халкы 1000әр сум җыю турында карар иткән. Бу акчаны нин­ди максатларда тотасын да халык белән бергәләп хәл иткәннәр.

Авыл җирлеге башлыгы авыл тормышына үз өлешен кертүче һәркемгә, һәр коллективка, рай­он җитәкчелегенә рәхмәтен әйтте. Җыенда катнашучылар су, ут белән тәэмин итү турындагы сораулар­га җаваплар алды, почта элемтәсен яхшырту буенча тәкъдимнәрен җиткерде.

Тойгелде авыл җирлеге җыенында район Башкарма комитеты җитәкчесе Рафаэль Демидов катнашты.

Мөнирә Арсланова.