Мөмкинлекләр вакыты

– Рамил Хәмзович, быелгы җәй авыл хуҗалыгы өчен җиңел булмады. Көзге кыр эшләре дә берничә атнага иртәрәк башланды. Бу өлкәдә эшләр торышына нинди бәя бирерсез?

– Әйе, авыл хуҗалыгы өчен авыр ел булды. Апрельдән августка кадәр җирлегебездә нибары 40 мм яңгыр яу­ган. Җәен яңгырларның нормадагы күләме – 220-280 мм. Аномаль эсселек, яңгырлар булмау уңышка нык тәэсир итте. Нәтиҗәдә узган ел 160 мең тонна икмәк җыеп алсак, быел ул 60 мең тон­на тәшкил итте. Һәр гектардан уртача 11 центнер уңыш алдык. Дөрес, әле рапс, көнбагыш кебек техник культураларны җыеп аласы бар. Әлеге культуралар хи­сабына авыл хуҗалыгында табыш ар­тыр, дип өметләнәбез. Киләсе ел уңышы өчен 14 мең гектарда көздән чәчү план­лаштырыла, шуның 9 мең гектарында эш төгәлләнде инде.

– Коры җәй терлекчелеккә дә тәэсир итте. Маллар өчен җитәрлек күләмдә азык әзерләндеме?

– Малларны кышлату өчен бер шарт­лы терлеккә кимендә 30 центнер азык берәмлеге туры килерлек күләмдә терлек азыгы әзерләнергә тиеш. Бүгенге көндә район буенча 6 мең тоннага якын печән, 7100 тонна сенаж, 4 мең тоннадан ар­тык салам, 15 мең тоннадан күбрәк си­лос әзерләнде. Бер шартлы терлеккә 22,3 центнер азык берәмлеге туры килә, дигән сүз. Бу аз, әлбәттә. Аллага шөкер, узган елгы запаслар бар. Бөртекле культура­лар аз булу сәбәпле, кошчы фермерлар­га үзебезнең җирлектә җитештерелгән икмәк кенә җитми, башка регионнар­дан азык алу вариантын уйларга кирәк булачак.

– Рамил Хәмзович, Мөслим өчен җәй – төзелешләр вакыты. Быелга планлаштырылган төзелеш-ремонт эшләренең барысы да гамәлгә ашты­мы?

– Җирлегебездә кырыкка якын Пре­зидент программасының егермесе эшли. Коронавирус тәэсирендә хөкүмәт про­граммалары ябылмаса да, финанс сред­стволары күләме кимеде. Шуңа кара­мастан, Аллага шөкер, күп кенә план­лаштырылган эшләрне башкара алдык. Мәгариф учреждениеләреннән быел Мөслим гимназиясендә, Күбәк, Тат.Шу­ран, Түбән Табын мәктәпләрендә ремонт үткәрдек. Бассейнга ремонт белән кердек. Берничә мәктәптә ашханәләр тәртипкә китерелде. Күпфатирлы йортларда капи­таль ремонт үткәрү программасы буен­ча Пушкин урамындагы өч йортта фасад ремонтланды. “Безнең ишегалды” про­граммасы нигезендә Кооператив, Гага­рин, Банк, Тукай урамнарындагы йорт­лар ишегалдында, Мәлләтамак авылын­дагы күпфатирлы йорт ишегалдында күләмле эшләр башкарылды. Юллар, пар­ковкалар алдан эшләнү сәбәпле без ак­чаны җәяүлеләр юлын ясау өчен күбрәк тоттык. Дүрт-биш ел элек район үзәгенә Ташлыярдан су китерү мәсьәләсен уңай хәл иткән идек. Мөслим үсү сәбәпле бу су гына җитми. Быел “Чиста су” программа­сы буенча Мөслимгә Вәрәшбаштан да су җибәрү проектына старт бирдек.

Киләсе елга бу эшне тулаем башкарып чыгарбыз, дип уйлыйм. Чистарту корыл­малары төзелеше буенча 100 млн сумлык

– Шулай да райондашла­рыбызны иң сөендергәне – юллар торышын яхшырту юнәлешендә башкарылган эшләрдер, мөгаен...

– Әйе, бу юнәлештә соңгы елларда зур эшләр башка­рылды. Хөкүмәт ярдәме белән Тат. Бүләр, Сәет юнәлешендә юл сала ал­дык. Карамалы юнәлешендә юл төзелеше тәмамланды, дияргә була. Проектта хата булу сәбәпле генә тоткар­лыклар барлыкка кил­де. Икенче елга әлеге уча­стокта икенче кат асфальт түшәләчәк. Шушы юлны ясар өчен күпергә 120 млн сумлык ремонт эшләнде. Бүген Мөслим – Тат. Шу­ган юлында капиталь ре­монт бара. Быел әлеге уча­стокта беренче кат асфальт түшәләчәк. Мөслим – Әлмәт автоюлында 2 километрга якын озынлыкта капиталь ремонт ясалды. Мөслим эчендә 15 млн сумга юл- урам челтәре ремонтлан­ды. Башкарасы эшләр дә күп. Күперне ремонтлый­сыбыз бар, ул 300 млн сум тирәсе чыгымнар таләп итә. Мөслимнең әйләнеч юлында эш алып барабыз. Мөслим – Әлмәт автоюлын­да ремонтны төгәлләрбез, дип өметләнәбез. Үрәзмәт белән Октябрь авыллары арасын, хөкүмәт програм­масына кертеп, ремонтлый алсак, киләчәктә Метрәй, Мухан, Шуран юнәлешендә дә юллар ясарга мөмкинлек булыр иде.

– Төзекләндерү-ремонт эшләренең бер өлеше үзара салым хисабына башкары­ла. Быел үзара салым акча­сына нинди эшләр башка­рылды?

– Үзара салым про­граммасы уңышлы бул­ды. Үзара салым хисабына авылларның йөзен үзгәртә, урамнарны яктырту, су белән тәэмин итү, юллар то­рышы мәсьәләләрен хәл итә алдык. Быел үзара салым акчасының бер өлеше авыл­ларны, юлларны тәртипкә китерү өчен тотылды, бер өлешен су белән тәэмин итү өчен тотарбыз, дип план­лаштырыла. Мөслимдә үзара салым нигездә җәяүлеләр юлын ясау өчен тотылды, бу юнәлештә федераль про­граммадан да файдаландык. Шулай ук өстәмә рәвештә як­тырткычлар, кече архитек­тура формалары куела.

– Рамил Хәмзович, җәйге эшләр турында сөйләшеп, Мөслимдә уз­ган зур чараларга туктал­масак, дөрес булмас. Быел җирлегебездә Бөтенроссия авыл Сабантуе узды, шәһәр төзелеше буенча респу­блика форумы үтте. Әлеге вакыйгалар уңаеннан ни әйтерсез?

– Бөтенроссия авыл Сабантуе безнең өчен зур имтихан булды. Бу эштә катнашмаган, би­тарафлык күрсәткән бер кеше дә булмагандыр. Һәркем үз өлешен кертте! Мөслимебезне республика­га гына түгел, Россиякүләм татар дөньясына күрсәтә алдык. Татарстан өчен бу бик мөһим. Димәк, та­тар дөньясы яши, Татар­станда зур проектлар эшли! Милләт, тел, гореф- гадәт, дин мәсьәләләрендә мөмкинлекләребезне күрсәтә алдык. Президен­тыбыз төзелеш форумын да Мөслимдә үткәрү буры­чын куйды. Анда үзебезнең эш ысулларын күрсәтек. Бу – киләчәктә, тагын да зур­рак проектларга кереп, җирлегебезне тагын да та­нытырга, районыбызның үсешен тәэмин итәргә этәргеч.

17 - 19 сентябрь көннәрендә тагын бер зур чара – РФ Дәүләт Думасы­на сайлаулар уза. Корона­вирустан саклану макса­тында тавыш бирү өч көн дәвам итәчәк. Сайлаулар­да барлык райондашларны да актив катнашырга чакы­рам. Без сайлаячак депу­татлар киләчәк тормышы­бызга тәэсир итә. Шуңа Та­тарстан өчен файдалы, ку­лыннан эш килә торган кандидатларны сайларга киңәш итәм. Районыбызның мөмкинлекләре зур, җирлегебезнең потенциалы көчле. Киләчәктә дә, темп­ны югалмыйча, матур итеп эшләргә язсын.

Римма Афзалова.