Тирәнтен диспансерлаштыруга кем хокуклы?

Редакциягә “Cоvid-19” авыруын­нан соң тирәнтен диспансерлаш­тыру үтүгә бәйле сораулар килә. Әлеге мәсьәләгә ачыклык кертү максатында без Татарстан Респу­бликасы мәҗбүри медицина ими­нияте территориаль фондының Әлмәт шәһәрендәге филиалына мөрәҗәгать иттек.

Тирәнтен диспансерлаштыру узуның максаты нидән гыйбарәт?

Тирәнтен диспансерлаштыруның төп максаты – ковидтан соң булган өзлегүләрне, аларның үсеш куркыны­чын ачыклау һәм, тернәкләндерүне дә кертеп, кирәкле медицина ярдәмен үз вакытында күрсәтү.

Тирәнтен диспансерлаштыруны кем һәм нинди вакыт аралыгында уза ала?

Тирәнтен диспансерлаштыру­ны яңа коронавирус инфекция­се белән авырган 18 яшьлек һәм ан­нан да өлкәнрәк гражданнар уза ала. Тирәнтен диспансерлаштыру­ны үткәрү датасы сырхауханә тара­фыннан билгеләнә. Аны савыкканнан соң ике ай узгач үтәргә була (иртәрәк түгел).

Яңа коронавирус инфекциясен йок­тырган, ике яки аннан да күбрәк хро­ник авыруы булган гражданнар, шулай ук 60 яшьтән өлкәнрәкләр тирәнтен диспансерлаштыруны беренче чират­та узарга хокуклы.

Тирәнтен диспансерлаштыруны кайда узарга була?

Тирәнтен диспансерлаштыруны узу өчен граждан үзе беркетелгән сырхауханәгә мөрәҗәгать итәргә тиеш.

Тирәнтен диспансерлаштыру нәрсәне үз эченә ала һәм ул гадәти диспансерлаштырудан ничек аеры­ла?

Тирәнтен диспансерлаштыру ике этаптан тора. Беренче этапта:

- канның кислород (сатурация) белән туенуын үлчәү,

- 6 минутлык йөрешле тест (әлеге тест кандагы кислород күләме 95 про­цент һәм аннан да югары булганда һәм пациентта тын кысылу, шешенү билгеләре барлыкка килгәндә яки алар артканда уздырыла),

- спирометрия яки спирография уздыру (тышкы сулыш функциясен тикшерү),

- канның гомуми (клиник) киңәйтелгән анализы,

- канның биохимик анализы (холе­стерин, түбән тыгызлыктагы липопро­теиннар, С-реактив аксым, АСТ, АЛТ, ЛДГ (бавыр күрсәткечләре), креатинин (бөер эшчәнлеге күрсәткече),

- яңа коронавирус инфекциясен ур­тача яки аннан да зуррак авырлыкта кичергән гражданнар өчен кандагы Д-димер микъдарын билгеләү,

- күкрәк читлеге органнарының рентгенографиясен үткәрү (әгәр ел дәвамында башкарылмаган булса),

- табиб-терапевт (участок тера­певты, гомуми практика табибы) та­рафыннан кабул итү (карау) каралган.

Йогышлы булмаган хроник авыруларның таралу һәм арту кур­кынычы күзәтелгәндә, шулай ук ди­агнозны ачыклау максатыннан, табиб-белгечләр тарафыннан өстәмә тикшерүләр уздыру өчен граждан икенче этапка җибәрелә.

Диспансерлаштыруның икенче этабы түбәндәгеләрдән тора:

- эхокардиография (тыныч халәттә сатурация 94 процент һәм аннан да түбән булганда, шулай ук 6 минутлык йөрешле тест нәтиҗәләре буенча),

- үпкәләрне компьютер томографиясенә төшерү (тыныч халәттә сатурация 94 процент һәм ан­нан да түбән булганда, шулай ук 6 ми­нутлык йөрешле тест нәтиҗәләре бу­енча),

- аяктагы кан тамырларын дуплекс сканерлау (кандагы Д-димер күләмен билгеләүче күрсәткечләр начар бул­ганда).

Әлеге тикшеренүләр беренче этап­та анализларында үзгәрешләр булган­да гына уздырыла.

Мәсәлән, пациент 6 минутлык йөрешле тестны авырлык белән узса, организмның кислород белән тәэмин ителеше тиешле дәрәҗәдә булмаса, үпкәгә зыян салынган (фиброз) яки йөрәк авыруы (миокардит һ.б.) бар­лыкка килгән, дигән сүз. Вирус ки­тереп чыгарган өстәмә авырулар­ны тәгаенләү өчен үпкәләрне ком­пьютер томографиясенә төшерү һәм эхокардиоскопиядән торган җентекле тикшерү узарга кирәк.

Гражданин быел диспансерлаш­тыру узган булса, тирәнтен диспан­серлаштыруга бара аламы?

Тирәнтен диспансерлаштыру ко­ронавирус инфекциясен кичергән һәркем өчен мәҗбүри. Гражданның тирәнтен диспансерлаштырудагы тикшерүнең өстәмә ысулларын үтәргә тулы хокукы бар.

Гражданнар тирәнтен диспансер­лаштыру узу урыны һәм вакыты ту­рында ничек белә ала?

Гамәлдәге кануннар буенча имини­ят оешмалары иминиятләштерелгән гражданнарның хокуклары турында медицина ярдәме күрсәтүнең бөтен этапларында һәм профилактик ча­ралар хакында да мәгълүмат бирергә тиеш. Исегезгә төшерәбез: республи­ка территориясендә өч иминият оеш­масы эшли: җаваплылыгы чикләнгән «АК БАРС-Мед» иминият компаниясе» җәмгыяте, җаваплылыгы чикләнгән «Спасение» медицина иминияте җәмгыяте» җәмгыяте, җаваплылыгы чикләнгән «Чулпан-Мед» медицина иминияте оешмасы» җәмгыяте.

Ай саен сырхауханәләр тарафын­нан коронавирус инфекциясе белән авырган һәм тирәнтен диспансер­лаштыру узарга тиешле гражданнар исемлекләре төзелә. Әлеге исемлекләр нигезендә мәҗбүри медицина ими­нияте полисына ия гражданнарга по­чта, телефон, электрон почта аша смс- хәбәрләр җибәрелә. Шалтыратып та чакыртырга мөмкиннәр.

Ковид инфекциясен кичергән бар­лык гражданнарны да тирәнтен дис­пансерлаштыру узарга өндибез.

Әгәр бу хакта хәбәр килеп ирешмәсә яки сырхауханәдә диспан­серлаштыру уздырудан баш тарт­салар, шулай ук тикшерүләрнең ба­рысын да билгеләмәүләре ачыклан­са, полиста күрсәтелгән номер бу­енча кайнар линиягә яки ММИ территориаль фондына (контакт- үзәкнең телефон номеры – 8 800 200 51 51) шалтыратырга кирәк. Меди­цина оешмасының җитәкчесенә яки аның урынбасарына язылу һәм бару мөмкинлеге каралган.