Ташу уяулык сорый

Гадәттән тыш хәлләр һәм янгын куркынычсызлыгын тәэмин итү комиссиясенең киңәйтелгән утырышы үтте. Район башлыгы урын­басары Азат Әхмәтҗанов җитәкчелегендә узган җыелышта район акти­вы, авыл җирлекләре баш­лыклары катнашты. Көн тәртибендә язгы ташуга әзерлек мәсьәләсе карал­ды.

– Ел саен язгы ташуны сагаеп көтеп алабыз. Быел бигрәк тә, чөнки кар мул булды. Көннәр көтмәгәндә җылытып җибәрсә, су төшә башларга мөмкин. Катлаулы хәлләр тумас, дип әйтеп бул­мый, – диде Азат Әхмәтҗанов.

ТР Гадәттән тыш хәлләр министрлыгының Мөслим районы буенча әйдәүче бел­гече Ленар Фәрхетдинов хәбәр итүенчә, елга- күлләрдә боз калын. Район территориясеннән агучы Ык елгасы ташкынга тәэсир итеп, торак пунктларны су басарга мөмкин.

– Язгы ташу көчле булган очракта, су басу зонасына 49 кеше яшәгән (17 йорт) ике авыл эләгергә мөмкин. Соци­аль әһәмияткә ия һәм башка объектлар, үләт базлары, ав­томобиль юллары, гидротех­ник корылмалар су басу зо­насына эләкми, – диде Ленар Фәрхетдинов.

Былтыр Олы Чакмак авылында “Татавтодор” җәмгыятенең Минзәлә фи­лиалы Мөслим участо­гы егетләре ремонт эшләре үткәргән иде. Ремонт бары­шында суүткәргеч торбалар алыштырылды. Бу үз чира­тында су басу куркынычын да бетерде.

Райондагы елгаларда боз апрельнең беренче де­кадасында китәр, дип фа­разлана. Язгы ташу кинәт кузгалып, елгалар ачы­лу су биеклегенең кискен күтәрелүенә һәм бозларның бөелүенә китерергә мөмкин.

– Гидрометеорология па­раметрларыннан, шулай ук статистик күзәтүләрдән чы­гып, язгы ташу вакытын­да бөкеләр барлыкка килү куркынычы булган участо­клар билгеләнде. Алар – Ык һәм Мәллә елгаларының бо­рылма өлешләре, шулай ук Мәллә елгасы аша салынган күпер яны. Су басуны кисәтү максатыннан Мәлләтамак авыл җирлегендә Мәллә елгасының борылыш уча­стокларында (барлыгы 300 метр арада) җәйге-көзге чор­да елга юлларын чистарту эшләре башкарылды, – ди Ле­нар Фәрхетдинов.

Җирлегебездә су төшә торган 552 торба бар. “Мо­сты” оешмасы аларның 48ен ачарга өлгерде. Көннәр суыт­кач, бу эш туктатылып торды. 21 марттан эш янәдән дәвам итте. Алдагы көннәрдә, язгы ташуны аварияләрсез үткәрү максатыннан, калган торба башлары да чистартылып ку­елачак, ди “Мосты” оешмасы җитәкчесе Илнар Нургалиев. Тулаем алганда, язгы ташуны хәвеф-хәтәрсез уздыру өчен 2 млн 452 мең сумнан артык кисәтү чаралары комплексы башкарылган.

Районда 32 гидротехник корылма бар. Утырышта авыл җирлекләре башлыкларына аларны аерым контрольгә алу хакында әйтелде. Боз шарт­латуга килгәндә, бу чара ел­галар ачылганда оператив хәлдән чыгып башкарылачак. Язгы ташуны контрольдә тоту максатыннан җирле үзидарә органнары вәкилләре белән берлектә ике оператив төркем эшли. Ык һәм Мәллә елгала­рына вакытлыча гидропост­лар куелды, җаваплы кешеләр тәүлегенә ике мәртәбә су күтәрелү дәрәҗәсе турын­да хисап тотачак. Ситуация контрольдән чыга башласа, ике сәгать саен бердәм дис­петчерлык хезмәте белән элемтәгә керү бурычы куел­ды. Гидротехник корылмалар булганда торак пунктларга су басу куркынычы янамый, дип тынычландыра белгечләр.

Комиссия утырышында авыл җирлекләрендә язгы ташуның нәтиҗәләрен бетерү өчен мотопомпалар, электр энергиясе өзелгән очракта электр белән тәэмин итүнең автоном чыганакларын әзерләү кирәклеге дә әйтелде. Көтелмәгән хәлләр була кал­са, халыкны эвакуацияләү өчен 170 кеше сыйдырышлы ике пункт әзерләнгән. Рай­онда халыкка экстрен хәбәр итү өчен сирена һәм сөйләм җайланмалары урнаштырыл­ган. Авыл җирлекләрендә мондый җайланмалар мәчетләрдә куелган. Язгы та­шуга каршы чараларны баш­кару өчен 76 кеше һәм 32 берәмлек техника әзерләнгән.

Оешма-предприятиеләр, җаваплы службалар гына түгел, язгы ташу­га барыбызның да әзер бу­луы кирәк. Шәхси йорт­ларда яшәүчеләр дә капка төпләрендәге торба башла­рын чистартырга онытмасын­нар иде. Бүгенгә кадәр язгы ташу вакытында гадәттән тыш хәлләр күзәтелгәне бул­маса да, бу әле тынычланырга ярый дигән сүз түгел.

Быелгы кар катламы ташу сулары күп булачагын искәртә. Су басу зонасына, ур­нашу урынына карап, район үзәгендәге кайбер урамнар, “Курай” паркы, фермер Ирек Хәмәдишинның каз сую це­хына илтүче юл да эләгергә мөмкин. Чөнки бу урыннарда суүткәргеч торбаларның диа­метры кечкенә. Басулардагы кар тиз эри башласа, үрдән кар сулары да күпләп төшәргә мөмкин. Уяулыкны югалтыр­га ярамый.

Лилия Шәймиева.