Кан тапшыру – игелекле гамәл

2 июнь көнне Мөслимдә До­нор көне узды. Кан тапшы­рырга теләүчеләр бик күп иде. Мөслимлеләр генә түгел, күрше- тирә шәһәрләрдән дә кан тапшы­рырга килүчеләр бар иде.

– Мөслимдә Донор көне узуын ише­теп кайттым. 1987 елдан бирле кан тапшырам. Үз гомеремдә 150 мәртәбә кан тапшырдым. Яшьрәк вакытта ике айга бер мәртәбә кан бирә идем. Кан­ны күбрәк кемгәдер ярдәм итү макса­тыннан тапшырам. Хастаханәләрдә еш булырга туры килә. Күпме авыру үзенә кирәкле кан көтеп, тилмереп ята! – ди Тамьян авылыннан “Макта­улы донор” күкрәк билгесенә ия Ма­рат Сөләйманов.

Кан тапшырганда 450 милли­грамм кан алына. Донор булырга теләүчеләрнең күпчелеге, кан тап­шыргач, сәламәтлекләренең яхшы­руы турында әйтте.

– Мин 32 яшьтә беренче тапкыр кан тапшырдым. Шуннан бирле ел саен кан тапшырам. Соңгы биш елда Мөслимдә кан тапшыру оешты­рылмады. Шәһәргә йөреп кан бирү уңайсыз, – ди Иске Вәрәш авылында яшәүче Ландыш Сәлахова. – Кан тап­шыргач, баш авыртуы бетә, җиңеллек барлыкка килә. Иң мөһиме – кан би­реп, башкаларга ярдәм итә аласың. Моннан да зуррак игелек була ал­мыйдыр!

– Донор канын травматологиядә, хирургиядә, ашыгыч операцияләр ва­кытында, онкологик авырулар өчен киң кулланалар. Донор көннәрендә, гадәттә, республика халкы 50 тон­надан артык кан тапшыра, – ди Яр Чаллы шәһәренең кан тапшыру үзәге хезмәткәре Римма Сазонова. – Мөслимлеләр актив булып кан тап­шырды. Кан тапшыручылар арасын­да 25-40 яшьлекләр күп.

Донорга кан тапшырган көнне ту­клану өчен 822 сум акчалата компен­сация һәм ике көн ял бирелә. 18 яше тулган һәм гәүдә авырлыгы 50 кило­граммнан да ким булмаган кешеләр, тискәре күрсәткечләр булмаганда, донор була ала. Кан тапшыру үзәге хезмәткәрләре хәбәр итүенчә, бөтен кан да кулланырга яраклы була ал­мый. Донорның тәмәке тартма­вы, спиртлы эчемлекләр куллан­мавы мөһим роль уйный. Яр Чал­лы шәһәренең кан тапшыру үзәге хезмәткәрләре Мөслимдә 68 кешедән кан алды.

– 20 ел элек донор канын тулаем куллансалар, хәзер канның аерым компонентларын гына файдаланалар. Кан куермасын өчен консервацияләү ысулы белән эшлиләр. Тапшырыл­ган кан берничә кешегә ярдәм итәргә мөмкин. Кан тапшыручы канының чиста булуын тәэмин итәргә тиеш, ягъни кан тапшырыр алдыннан май­лы, тозлы-борычлы ризыклар ашарга ярамый, – ди район поликлиникасы мөдире Илгиз Латыйпов.

Поликлиниканың профилакти­ка кабинеты шәфкать туташы Рәүназ Мортазина кан тапшыруның бары яхшы яклары гына булуын билгеләп үтте: “Кан тапшыру йөрәк авырула­рын кисәтә һәм иммунитетны ях­шырта. Кемгәдер ярдәм итә алу күңелдә горурлык хисләре уята. До­норлыкка яшьләр дә күбрәк тартыл­сын иде!”

Донор канына ихтыяҗ һәрвакыт булачак. Галимнәр синтетик кан уй­лап табу турында баш ватсалар да, табигый канны бернәрсә дә алыш­тыра алмый.

Лилия Шәймиева фотосы.