Без дә Мөслим бабай варислары

“Авыл утлары” газетасын­да Роза апа Хәбибуллинаның “Мөслим бабай варисла­ры” дигән күләмле язма­сын кызыксынып укыдык. Чөнки без дә – Мөслим ба­бай нәселеннән. Әнкәемнең әнисе Шәмсебану әбекәй Мөслимдә туган. Ул Мөслимне Вәрәш дип тә йөртә иде. Әбекәйнең һәм әнкәем Мөсәббиханың сөйләгәннәренең дөреслеген Әхмадулла Әхмәтгалиевның “Мөслим төбәге” дигән ки­табындагы материаллар да раслады.

Нәселебез тармагы түбәндәгечә: Муса, аның улы Мөслим (1669 елгы), аның улы Мөэмин (1699 елгы, старшина булган). Без – Мөэмин бабай канаты тармагыннан. Аның Габдерәшит, Габделкәрим, Габделмәҗит, Габделхәмит, Габдрахман, Җалуш (Ялуш) исемле алты улы булган. Габдерәшитнең (1729 елгы) улы Габделҗәлил – әбекәйнең әтисе. Габделҗәлилнең бала­лары: Миргалим, Миргасыйм (1873-1967), Шәмсебану (1879- 1962), Камил (1882).

Миргалим бабай гаиләсендә бер малай, бер кыз туган. Алар пекарня тотканнар, ак күмәч пешергәннәр, мал асрап, иген игеп яшәгәннәр. Ипекәй белән сату иткәннәр. Пекарня би­насы без үскәндә дә таралып бетмәгән иде әле. Мөслимгә баргач, әнкәем: “Менә бу – дурабыйларның ипи пешерә торган бинасы”, – дип күрсәтә иде. Өйләре дә пекарняга якын гына урында – Кооператив урамындагы хәзерге “Арыш мае” кибете артында иде. Мир­галим бабай үлгәч тә анда ипи пешергәннәр.

Габделҗәлилнең икен­че улы Миргасыйм 1873- 1967 елларда яшәгән. Хаты­ны Мөнәвәрә исемле булган. Мөгътәсим (1912) исемле ир балага, Мөсәвәрә, Мәгъфүрә (1926) исемле кызларына го­мер биргәннәр. Миргасыйм абыйлар Бакча урамындагы 12нче йортта яшәде. Мәгъфүрә апа сөйләвенә караганда, (кол­хозлашу еллары булса кирәк) кемнең өен яки мунчасын сүтеп алганнар, кемнең абзар­дагы сыерын, хәтта аш пешерә торган казанына кадәр алып чыгып киткәннәр. Боларның өй алдын сүтеп алганнар. Инде казанны да тартып алырга уй­лаганда бер миһербанлысы: “Анысы калсын, нәрсәдә аш пешерерләр”, – дигән. Казан­га тимәсәләр дә, Мәгъфүрә апаның башындагы мамык шәлен салдырып алганнар.

Мөгътәсим хәрби кеше була. Хатыны Зәкия белән Мәскәүдә яшәгәннәр. Улла­ры Мирзанур (1937-2003) һәм Марат (1939). Мөгътәсим абый 1939нчы елның 20 февралендә фин сугышына китә. Шул китүдән 1944 елның октябрь аенда хәбәрсез югала. Зәкия җиңгәчәй, ике малаен алып, Мөслимгә күченеп кайта, боль­ницага эшкә урнаша. Ни кыз­ганыч, 1954 елның июлендә ул Ык елгасында батып үлә. Тома ятим калган ике ма­лай бабалары Миргасыйм, әбиләре Мөнәвәрә абыстай һәм Мәгъфүрә апа карамагында калалар. Миргасыйм дүрабый нык бәдәнле, көчле кеше була. Сиксән яшендә дә таш келәт сала. Ә оныклары Мирзанур белән Марат, үсеп җиткәч Усть-Катав шәһәренә китеп, һөнәр мәктәбендә укыйлар. Армиядә хезмәт иткәннән соң, Мөслимгә кайтып төпләнәләр.

Мирзанур эретеп ябышты­ручы һәм шофер булып эшли. Хатыны Сабира белән бер ул, бер кыз үстерделәр. Улы Га­зинур, тугызынчы буын бу­лып, Мөслимдә яшәвен дәвам итә. Бик күп Мактау кәгазьләре, бүләкләре бар. Га­зинур гаиләсендә дә бер ул, бер кыз үсте. Марат киң кырлы һөнәр иясе булды. Гөлмәрьям белән тормыш корып, ике ул үстерделәр. Марат бик күп мак­тау кәгазьләре, бүләкләр алып эшләде.

Маратның улы Айрат Җәлилов (1966) Мөслимдә яши, Мөслим бабайның тугы­зынчы буыны. Армия хезмәтен Чехословакиядә үтеп кайт­ты. Алар тормыш иптәше Аль­фира белән тәрбиягә ике кыз, бер малай алып үстерделәр. Ни кызганыч, Руслан 9 класста укыганда вафат булды. Айрат, чәкчәк пешерү остасы Илгизә белән гаилә корып, Сания исем­ле уртак кызларын үстерәләр. Маратның икенче улы Ринат (1969) Әфганстанда хезмәт итә. Миләүшә белән Радий (1996) һәм Ришат (1992) исемле уллар үстерделәр. Уллары икесе дә ка­ратэ буенча чемпион исемен ал­дылар.

Габделҗәлил бабайның кызы Шәмсебану әбекәй 1879 елда дөньяга килә. Үсеп буй җиткәч, кияүгә бара. Һәм аның ике кызы, ике улы туа. Бер кызы минем әнкәй Мөсәббиха (1906- 1996) була. Әнкәебез Мөсәббиха алты балага гомер бирә.

Рәзинә Хафизова.

                                                                                                                                                                       Шуганка.