Ак калфакның табылган чагы...

“Ак калфак” татар ха­тын-кызлары республика иҗтимагый оешмасы ана һәм бала хокукларын яклау, күпбалалы гаиләләргә ярдәм итү, татар гаиләсен саклау аша татар милләтен үстерү, дөньякүләм икъти­садый һәм сәяси процес­сларда хатын-кызның ро­лен үстерүне максат итеп куя. Оешманың “Ак кал­фак” исемен йөртүе оч­раклы түгел, калфак – затлылык билгесе. “Ак калфак” иҗтимагый оеш­масы Мөслим бүлегенең киңәйтелгән утырышында катнашучылар да калфак­тан килгән иде.

Утырыш бишек җыры белән башланды. Юкка түгел. “Ана кешегә нәсел, милләт, кешелекне дәвам итү, яшь буынны тәрбияләү кебек олы вазыйфа йөкләнгән. Би­шек җырлары зур тәрбияви көчкә ия, баланың теле ачылуда, зиһенен уятуда иң тәэсирле тәрбия чара­сы ул”, – диде “Ак калфак” иҗтимагый оешмасының Мөслим бүлекчәсе җитәкчесе Эльвира Гәрәева. Очрашуның темасы да “Милли тәрбия – җирлегебезнең киләчәге” дип билгеләнгән иде.

Тәрбия гаиләдән башла­на. Оясында ни күрсә – очка­нында шул булыр, ди халык. Гаиләдәге мөнәсәбәтләрне бала кулланма итеп ала. Рай­он башлыгы урынбасары Азат Әхмәтҗанов та шушы фикер­не җиткерде.

– Соңгы елларда районы­быз зур үзгәрешләр кичерде: Мөслим төзекләнде, матур­ланды. Бу матурлык киләчәк буынны тәрбияләү өчен кирәк. Бала нинди мохиттә тәрбияләнсә, киләчәктә үзе дә гаиләсенә шундый тәрбия бирә, – диде ул, утырышта кат­нашучыларны сәламләп.

“Ак калфак” иҗтимагый оешмасының Мөслим бүлегендә 17 бүлекчә эшли. Оешмада 145 вәкил теркәлгән. Оешманың Баланлы авылын­дагы бүлекчәсе җитәкчесе Илүсә Исламова “Ак калфак” оешмасының Мөслим бүлеге утырышларында күтәрелгән мәсьәләләр, чараларга туктал­ды. Мөслим лицеенең мето­дик эшләр буенча директор урынбасары, татар теле һәм әдәбияты укытучысы Алсу Латыйпова балаларга мил­ли тәрбия бирү юнәлешендә башкарылучы эшләр, “Аулак өй”, “Манзара”, “Китап укучы­лар конференциясе”, “Фоат Садриев укулары”, “Мөслим егете. Мөслим кызы” һ.б. про­ектлары турында сөйләде. ТР Мәгариф һәм фән министрлы­гы игълан иткән “Фоат Садри­ев укулары” проектын зуррак масштабта үткәрү тәкъдиме дә яңгырады.

Халык язучысы, Габдул­ла Тукай исемендәге дәүләт бүләге иясе Фоат Садриев ча­рада үзе дә катнашты һәм фикерләрен дә җиткерде. “Тәрбия ул – атмосфера, дигән сүз. Өйдәге, урамда­гы, илдәге атмосфера. Халык шуннан тәрбия ала. Ә кеше­не бәяли торган төп әйбер ул – хезмәт. Язучыга да иң элек аның хезмәтеннән чы­гып бәя бирәләр. Җәмгыятьтә хезмәтнең дәрәҗәсе төште”, – диде ул.

Тагын бер кунак – эшмәкәр Эльза Ибраһимова уңыш сере белән бүлеште. “Матди якны гына уйласаң, уңышка ирешеп булмый. Эшнең кешелеккә файда, яхшы­лык китерүе турында да уй­ларга кирәк. Шул очракта гына уңышка ирешеп була”, – диде ул. Район Башкар­ма комитеты җитәкчесенең социаль-мәдәни мәсьәләләр буенча урынбасары Марина Бәдретдинова районда ба­лаларга милли тәрбия бирү юнәлешендәге эшчәнлеккә тукталды, тәрбия эшен гореф- гадәтләрне саклап, милли йо­лаларны барлап алып барыр­га чакырды.

“Ак калфак” иҗтимагый оешмасының рәисе Кадрия Идрисова мөслимлеләрнең балаларга тәрбия бирүдә дөрес юнәлеш сайлап, бик ма­тур эшләүләрен билгеләп үтте.

– “Фоат Садриев укула­ры”, “Рушат дәресләре” про­ектлары турында ишеттем. Мөслимдә үз кешеләренә шәхес итеп карый, зурлый беләләр икән! Бу бик мөһим! Бала аларны күреп, белеп үсә икән, анда: “Мин дә шундый шәхес була алам”, – дигән фи­кер туа. “Кояшкай” балалар бакчасын күрдек. Ниләр генә эшләмиләр анда?! Баланың бакчада нинди тәрбиячегә эләгүе, мәктәптә беренче укытучысының кем булуы аның тормышында зур роль уйный, – диде Кадрия ханым.

Кадрия Идрисова бала тәрбияләүдә милли гореф- гадәтләрнең әһәмияте ту­рында да сөйләде. Исем кушу, никахлашу йолалары­на, хәтта тырнак кисү, чәч алу тәртибенә дә тукталды. Яшьләрнең киенү стиленә, тормыш рәвешенә игътибар итәргә чакырды:

– Һәркем үз нәсел-нәсәбен, җиде буын бабасын белергә тиеш. Шәҗәрәсен белмәгән бала туганы белән гаилә ко­рырга мөмкин. Ә бу аяныч нәтиҗәләргә китерә. Бүген яшьләр арасында граждан­лык никахы популяр. Алар­га кем кайда никах укыган?! Бу бит кызларны, егетләрне мәсхәрәләү дигән сүз! Бала яратып өйләнешкән никахта туарга һәм туганчы ук кадер­ле булырга тиеш! Туачак ба­ланы карында чакта ук яра­тырга, иркәләргә һәм карын­да вакытта ук бишек җыры көйләргә кирәк.

Әлеге фикерне Сәйденур апа да куәтләде: “Хатын- кызлар элек чәчләрен ка­плап йөргән. Баш, чәч кеше сәламәтлеге өчен җаваплы. Баш – антенна ролендә, икен­че антенна – кендек”.

Кадрия ханым, мондый “антенналарның” хатын-кыз­да бишәү булуын билгеләп үтте һәм начар энергиядән саклану өчен аларны ка­плап йөрергә киңәш итте. Фоат абый калфакны бүген халыкның әхлагы, пакьлек дәрәҗәсенә күтәрүе өчен “Ак калфак” оешмасы рәисе Ка­дрия Идрисовага рәхмәтен җиткерде.

Очрашу бүләкләргә дә бай булды. Милли мәдәниятне үстерү өлкәсендә күпьеллык фидакарь хезмәте өчен шагыйрә Лилия Садриева­га һәм язучы Фоат Садриев­ка Бөтендөнья татар конгрес­сы Башкарма комитетының Рәхмәт хаты тапшырылды. Юбилее уңаеннан Лилия ха­ным район башлыгының котлау адресын һәм истәлек бүләген дә алды. “Ак калфак” Бөтендөнья татар хатын-кыз­лары иҗтимагый оешмасы каршында нәтиҗәле хезмәте өчен оешманың Мөслим бүлеге җитәкчесе Эльви­ра Гәрәева – “Ак калфак” иҗтимагый оешмасының Рәхмәт хатына, туган якны өйрәнү музее җитәкчесе Нәзилә Бәдретдинова – рай­он башлыгының Мактау гра­мотасына, Олы Чакмактан Тәслимә Шәймиева, Яңа Ка­рамалыдан Филиза Фарухши­на һәм Баланлыдан Илүсә Ис­ламова район башлыгының Рәхмәт хатына лаек булды.

Римма Афзалова.

Автор фотолары.