Кулыма китап алам...

Мөхтәрәм Җәлил хәзрәткә 60 яшь тулу уңаеннан иҗат ителгән әлеге китапта аның тормыш юлы, дусларының и с т ә л е к - х а т и р ә л ә р е хәзрәтнең җор теле аша тас­вирлана. Әти-әниләрдә ба­лаларны тәрбияләү, намаз укырга, кызларны яулык бөркәнергә өйрәтү буенча со­раулар туса, Җәлил хәзрәтнең кызы Айсылу ханымның “Әтием” хатирәсен укырга киңәш итәм.

Кулыма каләм алуга күренекле якташыбыз, ярат­кан шагыйребез Мөҗәһит абый Әхмәтҗановның “Җәннәтле булыйк!” китабын укудан туган тәэсирләр сәбәп булды. Бу китап та район китапханәсендә бар. Мөҗәһит абый аны китапханәгә ике данәдә бүләк иткән. Китап­ны тәкъдим итү өлешенә: “Бу китап дин белән кызыксына гына башлаган өлкәннәргә һәм балаларга да тәгаенләнә,” – дип язылган. Аллаһка шөкер, андый кешеләр рай­оныбызда аз түгел. Шуңа күрә мөмкинлекләре бул­ган кешеләр әлеге китапны күпләп бастыру турында уй­лансын иде.

Соңгы елларда әхлак тәрбиясе турында күп сөйләнелә. Әхлак – “холык” дигән гарәп сүзеннән килеп чыккан. Югары әхлаклы булу өчен холкыңны тәрбияләргә, күркәм сыйфатларны гадәткә кертергә кирәк. Әхлаклы булуның нигезе – иманлы булуда. Аллаһы Тәгаләне та­ныган, Аңа ихластан ышан­ган кеше генә югары әхлакка ия була ала. Кешенең җиргә китерелүенең төп максаты да Аллаһы Тәгаләгә гыйбадәт кылу бит.

Д ө н ь я л ы к та бе з Аллаһының бик күп нигъмәтләреннән файдала­набыз: якты дөньяны күрәбез, авазларны ишетәбез, су­лыйбыз, йөрибез, ашый­быз һәм тагын бик күп баш­ка нигъмәтләрдән файдала­набыз. Шушы нигъмәтләрне бирүчегә рәхмәт әйтәбезме соң?

Ра ббыбыз Аллаһы Тәгаләгә рәхмәт әйтү ул – аңа гыйбадәт кылу, аны Раб­быбыз (тәрбияче) дип тану, кушканнарын үтәү, тыйган­нарыннан тыелу. Иң элек Аллаһның нинди сыйфат­ларга ия булуын аңларга кирәк. Мөҗәһит абыйның “Җәннәтле булыйк!” кита­бы “Аллаһ исемнәре” бүлеге белән башлана. Аллаһның 99 исем-сыйфаты аңлатмалары белән бирелә. Аллаһы Сөбханә вә Тәгаләнең 99 исемен са­нау үз эченә өч дәрәҗәне ала: Аллаһы Тәгаләнең исемнәрен белү һәм аларны санап чыгу, Аллаһы Тәгалә исемнәренең м ә г ъ н ә л ә р е н һ ә м әһәмиятләрен белү, гыйбадәт иткәндә һәм дога кылган­да Аллаһы Тәгаләгә шушы исемнәр белән мөрәҗәгать итү. Мәсәлән, Аллаһыдан авыруыбызга шифа сора­ганда – “Әш-Шәәфи” исеме, гөнаһларыбызны кичерүен сораганда – “Әл-Гафуур”, “Әл-Гәфүү”, тәүбә иткәндә “Әт-Тәүүәәбү ”исемнәре белән мөрәҗәгать итсәк, до­габыз җавапсыз калмас. Ба­лага уза алмаган парлар­га, “Әл-Хаалик”, “Әл-Бәәри”, “Әл-Мусаүүир” исемнәрен әйтеп, дога кылу киңәш ителә. Ләкин дога кабул булсын өчен Аллаһы Тәгаләгә ихластан ышанырга һәм ул кушканнар­ны үтәргә кирәк.

Аллаһы Тәгаләгә хас исемнәрнең мәгънәсен балага исем кушканда да белү мөһим. Аллаһы исеме кешегә хас бул­ган сыйфатны чагылдырса, ул исемне балага кушарга мөмкин. Мәсәлән, Кәрим исе­ме “юмарт” мәгънәсендә килә. Кеше юмарт була ала, димәк, бу исемне кушарга була. Ә “Әл-Каюм” исеме “мәңгелек” мәгънәсен белдерә. Бу сый­фат Аллаһы Тәгаләгә генә хас. Димәк, кешегә кушканда йә алдына, йә артына кушым­ча өстәргә кирәк: Габделка­юм, Каюметдин. “Әл-Халик” исеме “юктан бар кылучы” дигәнне аңлата. Кеше андый сыйфатка ия түгел. Шуңа ба­лага бу исемне бирәсең килсә, Халикҗан дип атарга мөмкин. Сабыйга исем кушканда мул­ла сүзенә колак салу мөһим.

Китапның икенче бүлегендә пәйгамбәребез Мөхәммәд Мостафаның (сгв) тормыш юлы кыскача бәян ителә. Динебезнең безгә ки­леп җитүендә аның роле ис­киткеч зур. Пәйгамбәрләрнең барысы да, Аллаһка гыйбадәт кылу һәм итәгать итү юлла­рын өйрәтү өчен, кешеләр арасыннан сайлап алын­ган. Башка пәйгамбәрләрдән аермалы буларак, Мөхәммәд (сгв) бөтен кешелек өчен җибәрелгән. Кыямәт көнендә ул зур шәфәгать иясе була­чак. Шуңа күрә аның тор­мыш юлын өйрәнергә, ба­лаларыбызга, оныклары­бызга да өйрәтергә кирәк. Мөхәммәд (сгв) әйтә: “Аллаһы Тәгалә һәм аның расүле бу дөньядагы бөтен әйбердән дә сөеклерәк булмый торып бе­регез дә иманның ләззәтенә ирешмәс,” ди. (Бохари хәдисе).

“Җәннәтле булыйк!” ки­табында вәгазьләр, дингә багышланган шигырьләр, хикмәтле гыйбарәләр, мөнәҗәтләр урын алган. Ис­лам мәдәнияте бүләк иткән тарихи истәлекләрдән шәмаил, тугра һәм шәҗәрәләр турында да яза Мөҗәһит абый. Сәнгать әсәрләренең бу төре, Аллаһының сүзләрен таратучы буларак, ислам диненең җәелүенә әһәмиятле өлеш кертә. Алар мөселманнарның дөньяга карашын, традицияләрен, әхлагын ача. Боларның ба­рысы да кешенең холкын тәрбияләүдә зур роль уйный.

Мөҗәһит Әхмәтҗанов шигырьләрендә дә яшәүнең асылы, тел, милли үзаң, милләт, дин һәм әхлак про­блемаларын күтәрә. Динсез­лек чорында тәрбияләнгән буынга бу китап – бик яхшы тәрбияви кулланма. Гади, ярдәм итәргә әзер тору­чы Бания һәм Мөҗәһит Әхмәтҗановлар гаиләсенә Аллаһ Раббыбыз тән сихәте, күңел тынычлыгы, ике дөнья бәхетен насыйп итсен.

Гөлсинә Сәхбетдинова.

Вәрәшбаш.

Фото - Изображение от rawpixel.com на Freepik