Көз

Ә кемнәрдер сөенеп, җир тулы төрле төстәге яфракларны, пәрәвезләр очып йөргән әбиләр чуагын уйлый. Чыннан да, көз ул – иң серле, могҗизаларга иң бай, күңелле дә, моңсу да ел фасылы. Ләкин шыксыз яңгырлы көннәре белән ялыктырса да, көз ул матурлыкны күрсәтә белә. Ул матурлыкны өйдә ятып күреп булмый, аны күрер өчен урман-күл буйларында йөрергә, табигатьне күзәтергә кирәк. Көз үзенең яңгырын да матур итеп күрсәтергә ярата.
Җәй көннәренә генә хас салават күпере дә көз көне катлы-катлы булып чыга бит. Урман, алан-болыннарда матур-матур чәчәкләр урынына төрле төстәге яфраклар оча. Алар көзге ачы җилләрдә бер урыннан икенче урынга “җитәкләшеп” йөгерешәләр.
Шуңа күрә көзне төсләргә бай ел фасылы дип йөртәләр. Урамда суык булса да, эчке дөньяда җылы.
Моңа кадәр җәй буе гөрләп торган табигать, көз җиткәч, йокларга ятарга, ял итәргә җыена башлый. Яз көне кайткан, җәй буена шау-гөр килеп бала үстергән кошларны көз, моңсу гына сары шәлен болгап, җылы якларга озата. Урман җәнлекләренә дә кышка әзерләнергә, керпе, бурсык, аюларга йокыга талырга әмер бирә ул. Ә кешеләр исә, җиң сызганып, җәй буе үстергән уңышны җыя. Бар җан иясе дә эштә. Көз яз сыман эшне ярата шул.
Көз үзен бар яклап та күрсәтергә ярата: кояшлы матур көннәре белән дә алдый, яңгырлы салкын көннәре белән ялыктыра. Иң кызыгы
һәм иң серлесе: иртән йокыдан уянуыңа бөтен җир өстенә ап-ак кар юрганы ябып куярга да күп сорамый ул. Беренче кар бигрәк тә тансык, бигрәк тә матур була шул. Әле яфракларын да коярга өлгермәгән алмагач, чия, имән агачлары, ак бүрек кигән кебек, ботакларын җиргә кадәр асылындырып утыралар. Яңа яуган ак кар кара җир сазын каплап, тирә-юньгә илһам бирә.
Ләкин бу аклык озакка бармый, яңгыр катыш яуган ак кар, тиз арада эреп юкка чыга. Янәдән кар астыннан төсләрен югалткан яфраклар, кипкән үләннәр килеп чыга. Борынгылар сүзен искә төшереп, тагын бер айдан җиргә кар ятар дип, көзге өшегән сазны ерып алга атлыйбыз. Табигать йокларга ятарга җыенса да, кешелек дөньясы яшәргә омтыла. Тормыш дәвам итә.
Ислам Хәсәнов, Мөслим политехника техникумының өченче курс студенты.

Фото - И. Хәбибуллинаның шәхси архивыннан